Rynek nabiału

Rok do roku kategoria nabiału rośnie kilkuprocentowo. Wzrost odnotowują również produkty bez laktozy. W 2019 roku, w porównaniu do poprzedniego, wyniósł on ponad 20%, co oznacza, że był 4 razy większy niż w przypadku całej kategorii nabiałowej. Jak podaje firma badawcza Nielsen, w 2019 roku wydaliśmy na produkty bez laktozy 450 mln zł.

Mleko oraz przetwory mleczne znajdują się na czwartym poziomie piramidy żywienia dlatego powinny być stałym składnikiem zróżnicowanej diety zarówno dzieci, jak i dorosłych. Dzięki obecności w nim wielu składników odżywczych i pokarmowych pomaga utrzymać organizm w dobrej kondycji. Mleko i jego przetwory bogate są w białko, potas, magnez, cynk, miedź, witaminy rozpuszczalne w tłuszczach (A, D, E, K) oraz witaminy z grupy B. Zawarte w mleku wapń, fluor, fosfor, wzmacniają zęby i zapobiegają próchnicy.

Trendy

To one kreują rynek oraz ofertę producentów, a wiele z nich narodziło się w ostatnim czasie, podczas pandemii. Konsumenci coraz częściej poszukują produktów zdrowych, z prostym składem, które jednocześnie zwiększą odporność na choroby. Dzięki temu jeszcze bardziej na znaczeniu zyskały produkty bez laktozy, po które sięgają już nie tylko osoby z nietolerancją tego składnika. Również produkty fermentowane z krótkim składem zyskują na popularności. Wpisują się one w trendy bycia fit czy nurty prozdrowotne.

Jak wynika z danych Nielsena, konsumenci, którzy decydują się na zakup nabiału bez laktozy wybierają najczęściej mleko, które stanowi blisko 50% sprzedaży wartościowej tej grupy produktów. Kolejne miejsca zajmują ser żółty, na którego opakowaniu widnieje informacja o braku laktozy – 30%, jogurty – 10% oraz biały ser – 8%. W zestawieniu rocznym 2019 vs 2018 wszystkie produkty bez laktozy rozwijały się w znaczący sposób: mleko 30%, jogurty ok. 20%, żółty i biały ser – po ok. 15%. Nabiał bez laktozy najczęściej kupujemy w hiper- i supermarketach. Marki własne stanowią 1/4 sprzedaży tych produktów.

Na znaczeniu zyskują również produkty mleczne na bazie roślin. Najczęściej są to produkty z ryżu, owsa, soi, migdałów oraz kokosa. Alternatywy produktów mlecznych można spotkać już nie tylko w kategorii mleka czy śmietanek do kawy – na rynku są dostępne również roślinne zamienniki serów zarówno żółtych, jak i białych.

Kolejnym trendem, który utrzymuje się już od kilku lat jest redukcja cukru w produktach, co również jest związane z trendem fit, czystą etykietą oraz poszukiwaniem w produktach właściwości prozdrowotnych.

Jeśli chodzi o desery mleczne, te coraz częściej wybierane są w połączeniu z dodatkami zbożowymi, które pełnią funkcję zdrowej przekąski. Związane jest to z trendem bycia fit i dbaniem o zdrowie. Jednocześnie na znaczeniu zyskują opakowania „on the go” umożliwiające spożycie produktu w każdej sytuacji w ciągu dnia.

Coraz częściej dla konsumentów znaczenie ma opakowanie, które powinno być ekologiczne i przyjazne dla środowiska.

Jak wskazują dane CMR, pandemia wpłynęła na wzrost sprzedaży sera żółtego. W ostatnim czasie na paragonach klientów sklepów małoformatowych częściej pojawiały się roślinne zamienniki mleka oraz odnotowano wzrost sprzedaży serów pleśniowych.

Sery na paragonach

Kategorią, która w ostatnim czasie uzyskała wzrost sprzedaży są sery żółte, na co wpływ niewątpliwie miała pandemia. „Kategoria serów żółtych w okresie od stycznia do października odnotowała 7% wzrost wolumenu sprzedaży w sklepach małoformatowych do 300 mkw. Największy pik sprzedażowy przypadł na marzec 2020, kiedy to rozpoczęła się w Polsce pandemia – sprzedaż wolumenowa serów żółtych w tym miesiącu była o 25% wyższa niż w marcu 2019 r.” – informuje Magdalena Wilgatek z CMR.

Według danych instytutu blisko 90% transakcji w tej kategorii dotyczy serów żółtych w plastrach. Najczęściej w koszykach klientów sklepów małoformatowych lądują opakowania 150-gramowe. Kluczowym producentem serów żółtych sprzedawanych w małym formacie sklepów jest SM Mlekpol. „Producent ten skupia ponad 40% udziałów wartościowych w tej kategorii w placówkach małoformatowych. Ponadto liczą się SM Mlekovita oraz OSM Sierpc, które łącznie skupiają około 22% udziałów w wartości sprzedaży w tej kategorii w sklepach małoformatowych do 300 mkw.” – dodaje Magdalena Wilgatek. Według CMR sery żółte dostępne są w średnio 8 na 10 sklepów małoformatowych. O najszerszą dostępność zadbała SM Mlekpol. Średnia cena za opakowanie sera żółtego w plastrach to 4,50 zł. Konsumenci placówek małoformatowych mogą wybierać średnio spośród 9 różnych wariantów w tej kategorii.

Sery pleśniowe to kategoria, która w sklepach małoformatowych od stycznia do listopada 2020 r. odnotowała 12% wzrost sprzedaży wolumenowej względem analogicznego okresu roku ubiegłego. Głównymi producentami serów pleśniowych są Savencia, Lactalis, Hochland i Lazur. Jak informuje Magdalena Wilgatek z CMR, ci czterej producenci skupiają łącznie blisko 90% udziałów w wartości sprzedaży tej kategorii w sklepach małego formatu. Blisko 70% transakcji w kategorii serów pleśniowych dotyczy serów typu camembert, zaś około 17% to sery pleśniowe typu brie. „Najpopularniejszym wariantem w okresie styczeń-listopad 2020 r. w sklepach małoformatowych był Nasz Camembert NaTurek naturalny (Savencia) w pudełku 120 g” – podkreśla ekspertka CMR. Sery pleśniowe dostępne są średnio w co drugiej placówce małoformatowej. Średnia cena za opakowanie serka pleśniowego to 5,50 zł. Konsumenci sklepów do 300 mkw. mogą wybierać spośród ok. 4 różnych wariantów serów pleśniowych.

Serki topione to kategoria, której sprzedaż wolumenowa w sklepach małoformatowych rok do roku utrzymuje się na podobnym poziomie. „Najwięcej transakcji w tej kategorii odbywa się dla serków kremowych w bloczkach – blisko 60% transakcji. Poza tym często kupujemy serki topione w plastrach – stanowią one blisko 23% transakcji w tej kategorii w placówkach małego formatu” – zaznacza Magdalena Wilgatek. Największym producentem serków topionych jest Hochland, który skupia ponad 62% udziałów w wartości sprzedaży w tej kategorii w sklepach małoformatowych do 300 mkw. Poza tym liczy się również Sertop Tychy, SM Mlekovita oraz Top Tomyśl. W okresie styczeń-listopad 2020 r. największe udziały w liczbie transakcji w tej kategorii w sklepach małego formatu przypadły wariantowi Ser kremowy śmietankowy w bloczku Hochland bloczek w folii 90 g. Serki topione dostępne są średnio w 90% placówek małego formatu. Średnia cena takiego serka w sklepie małoformatowym to 3 zł.

Twarogi głównie na święta

Kategoria serów twarogowych jest kategorią sezonową i rośnie w okresach przedświątecznych – przed Wielkanocą oraz przed Bożym Narodzeniem. „Sprzedaż wolumenowa serów twarogowych w roku 2020 (styczeń-listopad) wzrosła o około 12%” – mówi Magdalena Wilgatek z CMR.

Sery twarogowe do pieczenia w okresie świąt notują 3- lub nawet 4-krotne wzrosty w wolumenie sprzedaży w małym formacie sklepów. Do głównych producentów serów twarogowych należy OSM Piątnica oraz SM Mlekpol. Obaj producenci łącznie skupiają około 40% udziałów w wartości sprzedaży w tej kategorii w sklepach małoformatowych do 300 mkw. Najpopularniejszym wariantem pod względem liczby transakcji w tej kategorii w okresie styczeń–listopad 2020 r. w sklepach małoformatowych był Twaróg wiejski półtłusty Piątnica (OSM Piątnica) w pudełku 250 g. Sery twarogowe dostępne są średnio w 70% placówek małego formatu, a średnia cena za kostkę 250 g to blisko 4 zł.

Mleko i jogurty

Mleko to kategoria, której sprzedaż wolumenowa w okresie od stycznia do listopada 2020 r. utrzymywała się na podobnym poziomie jak w analogicznym okresie roku ubiegłego. Według danych CMR głównymi producentami mleka są SM Mlekpol, SM Mlekovita oraz OSM Piątnica. Ci trzej producenci skupiają ponad 3/4 udziałów wartościowych tej kategorii w sklepach małego formatu. Najpopularniejszym wariantem w liczbie transakcji w okresie od stycznia do listopada 2020 było Mleko Polskie Świeże 3,2% (SM Mlekovita) w butelce 1-litrowej. Z kolei w październiku 2020 r. Mleko Polskie Świeże 2% w butelce 1-litrowej uplasowało się na 1. miejscu w rankingu produktów z największą liczbą transakcji w sklepach małego formatu (ranking z wyłączeniem alkoholi, produktów tytoniowych oraz napojów).

Jogurty naturalne to kategoria, która rok do roku (styczeń-listopad 2020) utrzymuje podobny poziom w wolumenie sprzedaży względem analogicznego okresu roku ubiegłego w sklepach małoformatowych do 300 mkw. Największymi producentami jogurtów naturalnych są Zott, Bakoma i Danone. Ci trzej producenci skupiają łącznie około 2/3 udziałów w wartości sprzedaży w tej kategorii w małym formacie sklepów. Najpopularniejszym jogurtem naturalnym w okresie styczeń-listopad 2020 w placówkach małoformatowych do 300 mkw. pod względem liczby transakcji był jogurt naturalny Zott Primo (Zott) w kubku 200 g (180 g + 20 g). Konsumenci sklepów małoformatowych mogą wybierać średnio spośród 5 różnych wariantów jogurtów naturalnych.

Roślinne zamienniki

Kategoria roślinnych zamienników mleka w okresie od października 2019 do września 2020 odnotowała wzrost sprzedaży wolumenowej o 28% w sklepach małoformatowych do 300 mkw. „Najczęściej kupujemy litrowe napoje sojowe, ryżowe i inne. Największym producentem roślinnych zamienników mleka są Danone oraz Sante, którzy łącznie skupiają blisko 80% udziałów wartościowych w tej kategorii w małym formacie sklepów. Najpopularniejsze marki mleka roślinnego to Alpro (Danone), Sante Organic oraz Sante. Najczęściej kupowanym produktem w tej kategorii jest napój sojowy z wapniem naturalnym Alpro Soya (Danone) w kartonie 1 l oraz napój migdałowy Alpro Almond Milk (Danone) w kartonie 1 l” – wymienia Magdalena Wilgatek.

Roślinne zamienniki mleka dostępne są w około 20% sklepów małego formatu. Według instytutu średnia cena jaką konsument musi zapłacić za litrowy zamiennik mleka roślinnego to 10,70 zł. Konsumenci placówek małoformatowych mogą wybierać średnio spośród 5 różnych wariantów mleka roślinnego.

Obecnie na rynku nabiału pojawia się wiele nowości odpowiadających na zmieniające się potrzeby konsumentów. Producenci oferują produkty innowacyjne odpowiadające na trendy rynkowe, które wpływają również na konieczność dopasowania oferty w sklepie.

Monika Kociubińska
Redaktor