Rozwiązania samoobsługowe już na stałe wpisały się w krajobraz handlu detalicznego. Jednak ich producenci wciąż zaskakują coraz to dogodniejszymi dla konsumenta innowacjami. „W dzisiejszych czasach kupujący coraz częściej oczekują przyjemnego oraz łatwego procesu zakupowego i nie chcą frustrować się w kolejce do kasy. Samoobsługowe rozwiązania pozwalają na dostosowanie się do tych preferencji oraz wspomagają obsługę większej liczby klientów w krótszym czasie, co wpływa na wydajność i zyski sklepów” – przyznaje Janusz Ciepliński, Prezes MAGO.
Rozwój dynamicznie przyśpieszył w okresie pandemii
Wyzwania z jakimi mieliśmy do czynienia w ostatnich latach bardzo wpłynęły na postrzeganie innowacji w sektorze wyposażenia skepów. „Mocnym aktywatorem zmian, w wymiarze globalnym, który wywrócił nasze dotychczasowe życie był wybuch pandemii COVID-19. Jednakże, wielu badaczy rynku uważa, że nie był przełomowym okresem we wdrażaniu nowoczesnych rozwiązań, w szczególności rozwiązań samoobsługowych. Z pewnością był to okres, w którym nastąpiło dynamiczne przyspieszenie ich wdrożenia” – mówi Prezes MAGO.
Wśród aspektów przemawiających na korzyść tego typu rozwiązań było przede wszystkim skrócenie kolejek w sklepach oraz ograniczenie kontaktu z ludźmi. „Wielu retailerów zaczęło szukać sposobów na zmniejszenie interakcji między klientami a pracownikami sklepów, aby zminimalizować ryzyko transmisji wirusa. Kasy samoobsługowe, które już wcześniej były dostępne w niektórych sklepach stały się bardziej popularne, a wielu retailerów zaczęło je instalować nie tylko ze względu na obostrzenia, ale także po to, by zmniejszyć kolejki i skrócić czas obsługi klientów w strefie płatności. Jak również po to, by kontynuować funkcjonowanie placówki handlowej z powodu braków kadrowych” – wymienia Janusz Ciepliński.
Kasy samoobsługowe to również większy komfort, zwłaszcza w przypadku niewielkich zakupów. „Alternatywą dla bardzo długiej kolejki do kasy tradycyjnej nie może być samodzielne skanowanie całego wózka produktów, ponieważ nie chodzi o to, aby wyręczać kasjera. Kasa samoobsługowa co do zasady miała być przyspieszeniem dla klientów, którzy są w biegu, a trochę pośrednio stała się rozwiązaniem na problemy kadrowe dla sieci” – mówi Piotr Kraśnicki, Członek Zarządu w Modern Expo.
Potrzeba wprowadzania rozwiązań samoobsługowych w sklepach wymusiła na dostawcach szybkiego działania. „Naszym zadaniem było jak najszybciej zaimplementować technologie i produkty samoobsługowe w przestrzeni handlowej. Nastąpiła wtedy szybka ścieżka wdrożenia nowych rozwiązań, jak i szybka ścieżka edukacji, związana z ich użytkowaniem” – zauważa Prezes MAGO.
Rynek rozwiązań samoobsługowych
Rynek rozwiązań samoobsługowych można podzielić na dwie kategorie. „Po pierwsze sklepy autonomiczne, które na tę chwilę cały czas są jeszcze elementem pionierskim – firmy eksperymentują. Swoje rozwiązania testują już m.in. Aldi, Auchan, Amazon czy Żabka. Jednak to są w dalszym ciągu eksperymenty – te rozwiązania są cały czas kilkukrotnie razy droższe niż tradycyjne sklepy i jeszcze trochę wody upłynie, zanim staną się one prawdziwą konkurencją dla tradycyjnych placówek” – wyjaśnia Członek Zarządu Modern Expo.
Druga kategoria to kasy samoobsługowe. „Jeżeli natomiast mówimy o kasach samoobsługowych dla sklepów tradycyjnych, to po ostatnich latach pandemii, kiedy ludzie unikali kontaktu i wszyscy chcieli mieć samoobsługowe kasy – teraz mamy lekką stagnację. Gdy spojrzymy na to, co się dzieje na rynku, to okazuje się, że duzi gracze, którzy chcieli mieć kasy samoobsługowe – już je mają. W tym aspekcie pionierem na polskim rynku było Tesco, które wprowadziło kasy samoobsługowe na długo zanim opuściło rynek. Bardzo duży ruch zrobiła Biedronka, która w ostatnich latach wprowadziła ten rodzaj kas do wszystkich swoich sklepów. Natomiast obecnie kasy samoobsługowe mamy wszędzie. Rynek się nasycił, a strach dotyczący kontaktu z innymi osobami znacznie osłabł” – zaznacza Piotr Kraśnicki.
Rynek ma jednak przed sobą potencjał do wzrostu zwłaszcza w przypadku sklepów autonomicznych. „Jeżeli spojrzymy na rynek samoobsługowych rozwiązań w tych dwóch kategoriach to, jak wspomniałem, rozwiązania autonomiczne będą się rozwijały, chociaż minie jeszcze dużo czasu zanim zagrożą rozwiązaniom tradycyjnym. Największa sieć sklepów samoobsługowych na świecie – Żabka ma ich ponad 50 przy liczbie tradycyjnych placówek na poziomie 10 000. Widzimy zatem jaka to jest skala i punkt odniesienia” – wyjaśnia Członek Zarządu Modern Expo.
Jak robi to Żabka? Jak przyznaje Paweł Grabowski, dyrektor rozwiązań bezobsługowych w Żabka Future, sieć z uwagą obserwuje aktualne trendy. „Widzimy, że popularność rozwiązań samoobsługowych sukcesywnie rośnie. Co więcej z badań, którymi dysponujemy wynika, że ponad 70% respondentów wybiera rozwiązania samoobsługowe, ponieważ dzięki nim oszczędzają swój czas. Dlatego w ostatnim czasie zmieniło się też pozycjonowanie marki Żabka. Posługując się hasłem „Uwolnij swój czas”, chcemy w namacalny, emocjonalny sposób wyrazić korzyść, jaką klienci mają z Żabki. Sklepy autonomiczne to tylko jeden z przykładów, tego w jaki sposób realizujemy tę misję” – mówi Paweł Grabowski.
Co oferują producenci?
Kasy samoobsługowe są powszechnie dostępne na rynku już od kilku lat. Producenci oferują różne ich modele, które dodatkowo dostępne są w wielu rozmiarach i designie. Poza tego typu urządzeniami na rynku pojawiają się inne rozwiązania pozwalające na wygodną finalizację zakupów przy udziale wyłącznie kupującego bez podchodzenia do typowej kasy czy to tradycyjnej czy samoobsługowej. „Dzięki naszemu szlagierowemu rozwiązaniu samoobsługowemu, inteligentnemu wózkowi CLEVER, cały proces zakupów kupujący realizuje samodzielnie. Typowy koszyk sklepowy został zastąpiony torbą wielokrotnego użytku, co eliminuje konieczność wielokrotnego przepakowywania towarów w trakcie zakupów. Po dokonaniu płatności i już z artykułami w torbie klient opuszcza sklep i nie traci czasu stojąc w kolejce do kasy” – podkreśla Janusz Ciepliński z MAGO.
Jeśli chodzi o sklepy autonomiczne – formą nowoczesnego samoobsługowego retailu jest Sklep Automatyczny MAGO. Został on uruchomiony przy współpracy z największych sieci handlowych w Polsce. „Ta kompaktowa, mobilna powierzchnia handlowa, bez sprzedawców pozwala na zakupy niezbędnych artykułów 24h/7. Obserwujemy również ogromne zainteresowanie retailerów naszymi sklepami automatycznymi, funkcjonującymi 24/7, które oparte są o pełną bezobsługowość i rozwiązania robotyczne” – mówi Prezes MAGO.
Z kolei Modern Expo oferuje modułowy micromarket Conveniq działający bez kasjera 24/7. Pomaga on dotrzeć do większej liczby konsumentów. Wewnątrz można zamieścić dowolny zestaw produktów, unikalny dla każdej lokalizacji. Dodatkowym atutem tego typu rozwiązania jest możliwość instalacji w miejscach, w których nie ma możliwości otwarcia klasycznego sklepu spożywczego. „Mikromarkety nie tylko zapewniają klientom zakup batona lub kanapki, ale także umożliwiają zrobienie sobie kawy czy odebranie przesyłki. Za przewagą takich właśnie maszyn vendingowych przemawiają dwa główne argumenty. Po pierwsze – ciągły przyrost dodatkowych funkcjonalności tych maszyn, co zwraca uwagę klientów i zachęca do korzystania z nich. Drugim argumentem jest fakt, że maszyny te zajmują stosunkowo niedużo miejsca. Aby otworzyć sklep convenience, musimy mieć minimum 40-50 metrów kwadratowych. W przypadku mikro marketu, który jest de facto małym sklepem bezobsługowym, wystarczy kilka metrów kwadratowych powierzchni. Możemy taki mikro market postawić na przystanku autobusowym, w akademiku na uczelni czy w biurowcu na recepcji i bardzo szybko uzupełniać produkty, które rotują” – zaznacza Piotr Kraśnicki.
Rozwiązanie, które oferuje Żabka – Żabka Nano – to innowacyjny koncept sklepu, w którym możliwe są szybkie zakupy bez kas, kolejek i gotówki. „Sklepy autonomiczne, dzięki elastyczności tego formatu, mogą pojawiać się w nietypowych lokalizacjach – m.in. tam, gdzie otwarcie standardowego sklepu Żabka jest niemożliwe. Nasze sklepy znajdują się m.in. w biurach, akademikach, siłowni lub wewnątrz innych sklepów. Dzięki Żabce Nano możemy świadczyć usługi typu „convenience” w miejscu, w którym tradycyjni detaliści nie są w stanie działać. Autonomiczny sklep daje nam też wyjątkową szansę na dostarczenie spersonalizowanych doświadczeń zakupowych w świecie offline. Ułatwia sprzedaż produktów precyzyjnie dopasowanych do lokalizacji i potrzeb klientów. To jak zakupy w e-commerce, ale w formie tradycyjnej. Technologia, którą rozwijamy dzięki współpracy ze startupem AiFi, pozwala nam personalizować komunikację do klienta, dostosowywać ofertę produktową do danej lokalizacji, a nawet udostępniać kupony rabatowe dla klientów” – przyznaje Paweł Grabowski z Żabka Future.
Jak podsumowuje Janusz Ciepliński, rozwiązania samoobsługowe będą w przyszłości bardziej powszechne. „Wszystkie one stanowią uzupełnienie tradycyjnego handlu i są odpowiedzią na oczekiwania retailerów, konsumentów, a także zmian legislacyjnych na poszczególnych rynkach. Automatyzacja procesu zakupowego nie zastąpi tradycyjnego handlu, ale z pewnością wypełni lukę związaną ze sprzedażą w niedziele i święta oraz odciąży pracowników sklepu, co pozwoli im na wykonywanie innych prac w punkcie handlowym” – dodaje Prezes MAGO.
Bezpieczeństwo, wygoda, oszczędność czasu – rozwiązania samoobsługowe odpowiadają na wiele potrzeb zarówno retailerów, jak i klientów. Nic dziwnego, że takie rozwiązania zyskują na popularności i jak się okazuje są nieodłączną częścią przyszłości retailu.
Monika Książek
Redaktor
Rozwój dynamicznie przyśpieszył w okresie pandemii
Wyzwania z jakimi mieliśmy do czynienia w ostatnich latach bardzo wpłynęły na postrzeganie innowacji w sektorze wyposażenia skepów. „Mocnym aktywatorem zmian, w wymiarze globalnym, który wywrócił nasze dotychczasowe życie był wybuch pandemii COVID-19. Jednakże, wielu badaczy rynku uważa, że nie był przełomowym okresem we wdrażaniu nowoczesnych rozwiązań, w szczególności rozwiązań samoobsługowych. Z pewnością był to okres, w którym nastąpiło dynamiczne przyspieszenie ich wdrożenia” – mówi Prezes MAGO.
Wśród aspektów przemawiających na korzyść tego typu rozwiązań było przede wszystkim skrócenie kolejek w sklepach oraz ograniczenie kontaktu z ludźmi. „Wielu retailerów zaczęło szukać sposobów na zmniejszenie interakcji między klientami a pracownikami sklepów, aby zminimalizować ryzyko transmisji wirusa. Kasy samoobsługowe, które już wcześniej były dostępne w niektórych sklepach stały się bardziej popularne, a wielu retailerów zaczęło je instalować nie tylko ze względu na obostrzenia, ale także po to, by zmniejszyć kolejki i skrócić czas obsługi klientów w strefie płatności. Jak również po to, by kontynuować funkcjonowanie placówki handlowej z powodu braków kadrowych” – wymienia Janusz Ciepliński.
Kasy samoobsługowe to również większy komfort, zwłaszcza w przypadku niewielkich zakupów. „Alternatywą dla bardzo długiej kolejki do kasy tradycyjnej nie może być samodzielne skanowanie całego wózka produktów, ponieważ nie chodzi o to, aby wyręczać kasjera. Kasa samoobsługowa co do zasady miała być przyspieszeniem dla klientów, którzy są w biegu, a trochę pośrednio stała się rozwiązaniem na problemy kadrowe dla sieci” – mówi Piotr Kraśnicki, Członek Zarządu w Modern Expo.
Potrzeba wprowadzania rozwiązań samoobsługowych w sklepach wymusiła na dostawcach szybkiego działania. „Naszym zadaniem było jak najszybciej zaimplementować technologie i produkty samoobsługowe w przestrzeni handlowej. Nastąpiła wtedy szybka ścieżka wdrożenia nowych rozwiązań, jak i szybka ścieżka edukacji, związana z ich użytkowaniem” – zauważa Prezes MAGO.
Rynek rozwiązań samoobsługowych
Rynek rozwiązań samoobsługowych można podzielić na dwie kategorie. „Po pierwsze sklepy autonomiczne, które na tę chwilę cały czas są jeszcze elementem pionierskim – firmy eksperymentują. Swoje rozwiązania testują już m.in. Aldi, Auchan, Amazon czy Żabka. Jednak to są w dalszym ciągu eksperymenty – te rozwiązania są cały czas kilkukrotnie razy droższe niż tradycyjne sklepy i jeszcze trochę wody upłynie, zanim staną się one prawdziwą konkurencją dla tradycyjnych placówek” – wyjaśnia Członek Zarządu Modern Expo.
Druga kategoria to kasy samoobsługowe. „Jeżeli natomiast mówimy o kasach samoobsługowych dla sklepów tradycyjnych, to po ostatnich latach pandemii, kiedy ludzie unikali kontaktu i wszyscy chcieli mieć samoobsługowe kasy – teraz mamy lekką stagnację. Gdy spojrzymy na to, co się dzieje na rynku, to okazuje się, że duzi gracze, którzy chcieli mieć kasy samoobsługowe – już je mają. W tym aspekcie pionierem na polskim rynku było Tesco, które wprowadziło kasy samoobsługowe na długo zanim opuściło rynek. Bardzo duży ruch zrobiła Biedronka, która w ostatnich latach wprowadziła ten rodzaj kas do wszystkich swoich sklepów. Natomiast obecnie kasy samoobsługowe mamy wszędzie. Rynek się nasycił, a strach dotyczący kontaktu z innymi osobami znacznie osłabł” – zaznacza Piotr Kraśnicki.
Rynek ma jednak przed sobą potencjał do wzrostu zwłaszcza w przypadku sklepów autonomicznych. „Jeżeli spojrzymy na rynek samoobsługowych rozwiązań w tych dwóch kategoriach to, jak wspomniałem, rozwiązania autonomiczne będą się rozwijały, chociaż minie jeszcze dużo czasu zanim zagrożą rozwiązaniom tradycyjnym. Największa sieć sklepów samoobsługowych na świecie – Żabka ma ich ponad 50 przy liczbie tradycyjnych placówek na poziomie 10 000. Widzimy zatem jaka to jest skala i punkt odniesienia” – wyjaśnia Członek Zarządu Modern Expo.
Jak robi to Żabka? Jak przyznaje Paweł Grabowski, dyrektor rozwiązań bezobsługowych w Żabka Future, sieć z uwagą obserwuje aktualne trendy. „Widzimy, że popularność rozwiązań samoobsługowych sukcesywnie rośnie. Co więcej z badań, którymi dysponujemy wynika, że ponad 70% respondentów wybiera rozwiązania samoobsługowe, ponieważ dzięki nim oszczędzają swój czas. Dlatego w ostatnim czasie zmieniło się też pozycjonowanie marki Żabka. Posługując się hasłem „Uwolnij swój czas”, chcemy w namacalny, emocjonalny sposób wyrazić korzyść, jaką klienci mają z Żabki. Sklepy autonomiczne to tylko jeden z przykładów, tego w jaki sposób realizujemy tę misję” – mówi Paweł Grabowski.
Co oferują producenci?
Kasy samoobsługowe są powszechnie dostępne na rynku już od kilku lat. Producenci oferują różne ich modele, które dodatkowo dostępne są w wielu rozmiarach i designie. Poza tego typu urządzeniami na rynku pojawiają się inne rozwiązania pozwalające na wygodną finalizację zakupów przy udziale wyłącznie kupującego bez podchodzenia do typowej kasy czy to tradycyjnej czy samoobsługowej. „Dzięki naszemu szlagierowemu rozwiązaniu samoobsługowemu, inteligentnemu wózkowi CLEVER, cały proces zakupów kupujący realizuje samodzielnie. Typowy koszyk sklepowy został zastąpiony torbą wielokrotnego użytku, co eliminuje konieczność wielokrotnego przepakowywania towarów w trakcie zakupów. Po dokonaniu płatności i już z artykułami w torbie klient opuszcza sklep i nie traci czasu stojąc w kolejce do kasy” – podkreśla Janusz Ciepliński z MAGO.
Jeśli chodzi o sklepy autonomiczne – formą nowoczesnego samoobsługowego retailu jest Sklep Automatyczny MAGO. Został on uruchomiony przy współpracy z największych sieci handlowych w Polsce. „Ta kompaktowa, mobilna powierzchnia handlowa, bez sprzedawców pozwala na zakupy niezbędnych artykułów 24h/7. Obserwujemy również ogromne zainteresowanie retailerów naszymi sklepami automatycznymi, funkcjonującymi 24/7, które oparte są o pełną bezobsługowość i rozwiązania robotyczne” – mówi Prezes MAGO.
Z kolei Modern Expo oferuje modułowy micromarket Conveniq działający bez kasjera 24/7. Pomaga on dotrzeć do większej liczby konsumentów. Wewnątrz można zamieścić dowolny zestaw produktów, unikalny dla każdej lokalizacji. Dodatkowym atutem tego typu rozwiązania jest możliwość instalacji w miejscach, w których nie ma możliwości otwarcia klasycznego sklepu spożywczego. „Mikromarkety nie tylko zapewniają klientom zakup batona lub kanapki, ale także umożliwiają zrobienie sobie kawy czy odebranie przesyłki. Za przewagą takich właśnie maszyn vendingowych przemawiają dwa główne argumenty. Po pierwsze – ciągły przyrost dodatkowych funkcjonalności tych maszyn, co zwraca uwagę klientów i zachęca do korzystania z nich. Drugim argumentem jest fakt, że maszyny te zajmują stosunkowo niedużo miejsca. Aby otworzyć sklep convenience, musimy mieć minimum 40-50 metrów kwadratowych. W przypadku mikro marketu, który jest de facto małym sklepem bezobsługowym, wystarczy kilka metrów kwadratowych powierzchni. Możemy taki mikro market postawić na przystanku autobusowym, w akademiku na uczelni czy w biurowcu na recepcji i bardzo szybko uzupełniać produkty, które rotują” – zaznacza Piotr Kraśnicki.
Rozwiązanie, które oferuje Żabka – Żabka Nano – to innowacyjny koncept sklepu, w którym możliwe są szybkie zakupy bez kas, kolejek i gotówki. „Sklepy autonomiczne, dzięki elastyczności tego formatu, mogą pojawiać się w nietypowych lokalizacjach – m.in. tam, gdzie otwarcie standardowego sklepu Żabka jest niemożliwe. Nasze sklepy znajdują się m.in. w biurach, akademikach, siłowni lub wewnątrz innych sklepów. Dzięki Żabce Nano możemy świadczyć usługi typu „convenience” w miejscu, w którym tradycyjni detaliści nie są w stanie działać. Autonomiczny sklep daje nam też wyjątkową szansę na dostarczenie spersonalizowanych doświadczeń zakupowych w świecie offline. Ułatwia sprzedaż produktów precyzyjnie dopasowanych do lokalizacji i potrzeb klientów. To jak zakupy w e-commerce, ale w formie tradycyjnej. Technologia, którą rozwijamy dzięki współpracy ze startupem AiFi, pozwala nam personalizować komunikację do klienta, dostosowywać ofertę produktową do danej lokalizacji, a nawet udostępniać kupony rabatowe dla klientów” – przyznaje Paweł Grabowski z Żabka Future.
Jak podsumowuje Janusz Ciepliński, rozwiązania samoobsługowe będą w przyszłości bardziej powszechne. „Wszystkie one stanowią uzupełnienie tradycyjnego handlu i są odpowiedzią na oczekiwania retailerów, konsumentów, a także zmian legislacyjnych na poszczególnych rynkach. Automatyzacja procesu zakupowego nie zastąpi tradycyjnego handlu, ale z pewnością wypełni lukę związaną ze sprzedażą w niedziele i święta oraz odciąży pracowników sklepu, co pozwoli im na wykonywanie innych prac w punkcie handlowym” – dodaje Prezes MAGO.
Bezpieczeństwo, wygoda, oszczędność czasu – rozwiązania samoobsługowe odpowiadają na wiele potrzeb zarówno retailerów, jak i klientów. Nic dziwnego, że takie rozwiązania zyskują na popularności i jak się okazuje są nieodłączną częścią przyszłości retailu.
Monika Książek
Redaktor
