Według NielsenIQ wartość bezlkoholowych napojów zimnych w okresie od lutego 2022 do stycznia 2023 osiągnęła wartość prawie 21,8 mld zł. Wśród nich największą kategorią są napoje gazowane, które stanowią ponad 31% rynku. Drugie miejsce zajmują wody mineralne -27,7% rynku. Podium zamykają nektary i soki posiadając prawie 20% udziałów w rynku. Nieco mniejszą kategorię stanowią energetyki i izotoniki – 16,7%. Z kolei herbaty mrożone to 3,5% rynku. Wszystkie kategorie w ostatnim roku wzrosły, zarówno wolumenowo, jak i wartościowo – z wyjątkiem soków i nektarów.
Mniej soków, więcej energetyków1
W ubiegłym roku napoje bezalkoholowe odnotowały wzrost wartości sprzedaży o 15%. Wśród poszczególnych kategorii największy wzrost odnotowały napoje energetyczne oraz izotoniczne. Ich sprzedaż wartościowa była większa o 25%. Na kolejnym miejscu pod względem wzrostu wartości sprzedaży znalazły się napoje gazowane (18%), herbaty mrożone (18%) oraz woda mineralna (13%). Soki i nektary odnotowały wzrost na poziomie 8%.
Z kolei wolumenowo sprzedaż całej kategorii wzrosła o 2%. Wypiliśmy więcej napojów, co przede wszystkim było sterowane napojami gazowanymi, energetyzującymi i wodą mineralną. Kategorią, która najbardziej zwiększyła ilość sprzedaży są energetyki i izotoniki. W ostatnim roku kategoria ta zwiększyła wolumen sprzedaży o 16%. Napoje gazowane oraz herbaty mrożone wzrosły wolumenowo o 4%. Ubiegły rok przyniósł także wzrost sprzedanej ilości wody o 1%. Kategorią, która odnotowała spadek ilości sprzedaży są soki i nektary, ich wolumen spadł o 1%. „Napoje gazowane dobrze sobie radzą dzięki produktom o wyższej zawartości soku, które pojawiły się w odpowiedzi na wprowadzony podatek cukrowy na początku 2021 roku. Napoje energetyczne i izotoniczne, na fali, rosną niezależnie od zawartości cukru czy też dodanego smaku. Woda za to wraca do korzeni i lekkie wzrosty wolumenowe, jakie udało się jej wygenerować, zawdzięcza wariantom niegazowanym oraz wodzie bez dodatków smakowych” – przyznaje Anna Wagner, Client Business Partner w NielsenIQ.
Co wiemy o sokach?2
Częstotliwość ich spożycia napawa optymizmem. 32% badanych pije soki kilka razy w tygodniu, 23% sięga po nie kilka razy w miesiącu. Powodem sięgania po soki najczęściej jest uzupełnienie witamin i innych składników odżywczych (60%), 48% sięga po nie dla smaku, 42% dla zaspokojenia pragnienia, 31% jako alternatywę dla całych owoców i warzyw, a 1% z innego powodu. Pozytywną wiadomością jest fakt, że jedynie 6% Polaków rezygnuje z soków.
Ulubionym sokiem Polaków jest ten o smaku pomarańczowym – 50% wskazań. Na drugim miejscu znalazł się sok jabłkowy (37%). Dla 35% badanych ulubionym smakiem jest multiwitamina, dla 27% sok wieloowocowy. Pomidorowy został wskazany przez 24% respondentów, marchwiowy przez 21%, a buraczany przez 8%.
Przy zakupie soków najczęściej brany pod uwagę jest smak (82%), cena (43%) oraz rodzaj soku (40%). Marka ma znaczenie dla 30%, promocje dla 20%, a opakowanie dla 11%.
Napoje gazowane liderem kategorii
Według danych CMR kategoria napojów, w której uwzględnione są napoje gazowane i niegazowane, soki i nektary, wody czyste i smakowe, napoje energetyzujące, funkcjonalne, izotoniczne, a także herbaty mrożone, jest 3. najważniejszą klasą pod względem wartości, pojawiającą się na co czwartym paragonie w sklepach małoformatowych do 300 mkw.
Jak się okazuje, według danych CMR, to właśnie sklepy małoformatowe są najważniejszym kanałem sprzedaży tej kategorii, odpowiadającym za średnio 50% wartości sprzedaży w szerokim panelu sklepów detalicznych z dyskontami i hipermarketami włącznie w całym 2022 roku.
„Wartość sprzedaży napojów w sklepach małoformatowych wzrosła o 15,9% w okresie MAT luty’23 vs MAT luty’22 (MAT – okres zagregowany ostatnich 12 miesięcy)” – wyjaśnia Julia Kijo, Analityczka Danych Sprzedażowych w Centrum Monitorowania Rynku. Jak wskazują dane CMR, źródłem zmiany sprzedaży był wzrost średniej ceny oraz częstsze wizyty klientów. Wytłumaczeniem dla mniejszej liczby opakowań w koszyku jest zauważalny trend rynkowy w kanale – klienci kupują częściej a mniej (jednorazowo).
Kategorią odznaczającą się najwyższym wolumenem sprzedaży (blisko 50% wagi wolumenowej w klasie napojów w okresie od marca 2022 do lutego 2023 w sklepach małoformatowych z salonikami i kioskami) jest woda czysta. „Jednak ze względu na stosunkowo niską średnią cenę za litr jej waga wartościowa jest znacznie niższa i to napoje gazowane generują najwyższą wartość sprzedaży (ok. 30%). Kolejnymi kluczowymi kategoriami są napoje energetyzujące oraz soki/nektary/napoje niegazowane. Obydwie kategorie miały po średnio 20% udziałów w wartości sprzedaży napojów w badanym okresie w małym formacie, przy czym wysoka wartość sprzedaży energetyków wynikała z ich wysokiej średniej ceny, gdyż wolumenowo kategoria ma znacznie mniejszy udział w sprzedaży” – wymienia Julia Kijo.
Według danych CMR, każda z analizowanych kategorii napojów odnotowała dodatnią dynamikę wartości sprzedaży w okresie od marca 2022 do lutego 2023 w porównaniu do zeszłego roku w sklepach małoformatowych (total napojów: +16%). „Głównym czynnikiem zmian była średnia cena, która wzrosła o około 10-20% dla każdej kategorii. Pod względem wolumenu największym wzrostem sprzedaży odznaczyły się napoje funkcjonalne (+20%)” – dodaje Julia Kijo.
Napoje to licznie reprezentowana kategoria w niemal każdym sklepie. Ciężko znaleźć na rynku sklep małoformatowy, który w ofercie nie posiadałby jakiegokolwiek asortymentu napojowego. Wachlarz dostępnych wariantów jest bardzo szeroki, na półce sklepowej w okresie od marca 2022 do lutego 2023 znajdowało się ponad 70 różnych produktów z kategorii soki/nektary/napoje niegazowane, 45 różnych wariantów z kategorii napoje gazowane oraz 30 różnych wód czystych w sklepach małoformatowych. W okresie letnim półka staje się jeszcze bardziej „obfita”, liczba dostępnych produktów rośnie średnio o dodatkowe 2-7 SKU w zależności od kategorii.
„Producentami o najwyższych udziałach rynkowych w sklepach małego formatu są Coca-Cola (lider w kategorii napojów gazowanych), Maspex (z najważniejszą marką soków Tymbark oraz m.in. marką energetyków Tiger), Pepsi (drugi z kolei największy producent napojów gazowanych) oraz Food Care (kluczowy producent w kategorii napojów energetyzujących) i Danone (z marką Żywiec Zdrój na rynku wód czystych i smakowych)” – wymienia analityczka.
Woda butelkowana na drugim miejscu3
Drugą wartościowo kategorią na rynku napojów jest woda. „Kategoria wody mineralnej w 2022 roku osiągnęła wartość sprzedaży blisko 6 mld złotych, ze wzrostem o 12,7% w porównaniu do poprzedniego roku. Również wolumen sprzedaży w litrach notujący spadki w poprzednich latach, pozostał na stabilnym poziomie (+0,8%) w stosunku do 2021 roku. Tak znaczący wzrost wartości kategorii był wynikiem przede wszystkim średnio wyższych cen, których wzrost obserwowaliśmy w większości kategorii spożywczych” – mówi Aleksandra Gębarowska, Senior Customer Consultant w NielsenIQ.
Woda gazowana, która w poprzednich latach zyskiwała na znaczeniu w kategorii, w ostatnim roku nieco wyhamowała kończąc rok z wolumenem niższym o 0,5% w odniesieniu do poprzedniego roku. W tym samym czasie woda niegazowana – z roku na rok coraz mniej popularna – w 2022 wzrosła pod względem wolumenu sprzedaży o 1,9%.
W przypadku wód smakowych, podobnie jak w ubiegłym roku obserwowany jest spadek wolumenu sprzedaży. „Znacząco tracił niewielki segment wody gazowanej ze smakiem, który zmniejszył się o 42,2%. Z kolei wariant smakowy bez gazu odnotował spadek o 5,9%, głównie za sprawą dużo niższej sprzedaży wśród marek własnych, których wolumen zmniejszył się o jedną trzecią w porównaniu do 2021 roku. Jednocześnie markowe wody smakowe odnotowały wzrost wolumenu sprzedaży o 4,2%” – wyjaśnia Aleksandra Gębarowska.
Według NielsenIQ najważniejszym kanałem sprzedaży dla wód smakowych były małoformatowe sklepy spożywcze, w których w 2022 sprzedało się ponad 40% wolumenu segmentu. Ponadto był to jedyny kanał, w którym niegazowane wody smakowe odnotowały pozytywny trend sprzedaży.
„Jednak dla całej kategorii wody najważniejszym i rosnącym kanałem zarówno pod względem wielkości, jak i wartości sprzedaży pozostawały dyskonty, które w 2022 roku odpowiadały za ponad połowę wolumenu sprzedaży wody butelkowanej. W dyskontach rosła przede wszystkim czysta woda – zarówno niegazowana, jak i ta z gazem. Z kolei hipermarkety i supermarkety traciły wolumen sprzedaży kategorii – spadek był widoczny nie tylko na segmentach ze smakiem, które traciły na całym rynku, ale i na wodzie bez smaku” – dodaje ekspertka NielenIQ.
W ostatnim roku pomimo inflacji, która nie ominęła również wody butelkowanej – kategoria zdołała utrzymać wolumen sprzedaży sprzed roku. „Średnie ceny rosły bardziej dynamicznie w segmentach wód smakowych, co z jednej strony może wynikać z podnoszenia cen, ale i zmniejszenia udziału sprzedaży marek własnych w tym segmencie. Ponadto wody smakowe były średnio były 2,7 razy droższe od ich odpowiedników bez smaku i kolejny rok z rzędu traciły wolumen sprzedaży na całym rynku. Jednocześnie konsumenci chętniej wybierali znacznie tańszą i zdrowszą „czystą” wodę – zarówno w wariancie z bąbelkami, jak i bez” – przyznaje Aleksandra Gębarowska.
Prozdrowotne soki, pobudzające energetyki, orzeźwiające napoje gazowane czy ważna dla organizmu woda – rynek napojów odpowiada na wiele potrzeb. Być może dlatego rynek rośne mimo wielu wyzwań. Jedno jest pewne – to kategoria bardzo istotna na półkach sklepowych dlatego musi być godnie reprezentowana.
Monika Książek
Redaktor
1 źródło: NielsenIQ, Panel Handlu Detalicznego, Cała Polska z Dyskontami (Food), sprzedaż wartościowa i wolumenowa, udział w sprzedaży wartościowej w okresach skumulowanych: ostatni rok (luty 2022-styczeń2023) i rok poprzedni (luty 2021-styczeń2022), kategorie: alkohole mocne, wino i piwo, napoje bezalkoholowe: napoje gazowane, soki, wody mineralne, napoje energetyzujące, kawa i herbata mrożona.
2 źródło: Badanie konsumenckie zlecone przez KUPS, luty 2023 r., przeprowadzone na grupie 800 osób w wieku 20-75 lat.
3 źródło: Panel Handlu Detalicznego, rynek: Cała Polska (Food), Dyskonty, Hipermarkety, Supermarkety, Sklepy małoformatowe; fakty: wolumen, wartość; okres skumulowany: tydzień1-52 2021, tydzień 1-52 2022; kategoria: woda butelkowana (definicja NielsenIQ).
Fot: AdobeStock
Mniej soków, więcej energetyków1
W ubiegłym roku napoje bezalkoholowe odnotowały wzrost wartości sprzedaży o 15%. Wśród poszczególnych kategorii największy wzrost odnotowały napoje energetyczne oraz izotoniczne. Ich sprzedaż wartościowa była większa o 25%. Na kolejnym miejscu pod względem wzrostu wartości sprzedaży znalazły się napoje gazowane (18%), herbaty mrożone (18%) oraz woda mineralna (13%). Soki i nektary odnotowały wzrost na poziomie 8%.
Z kolei wolumenowo sprzedaż całej kategorii wzrosła o 2%. Wypiliśmy więcej napojów, co przede wszystkim było sterowane napojami gazowanymi, energetyzującymi i wodą mineralną. Kategorią, która najbardziej zwiększyła ilość sprzedaży są energetyki i izotoniki. W ostatnim roku kategoria ta zwiększyła wolumen sprzedaży o 16%. Napoje gazowane oraz herbaty mrożone wzrosły wolumenowo o 4%. Ubiegły rok przyniósł także wzrost sprzedanej ilości wody o 1%. Kategorią, która odnotowała spadek ilości sprzedaży są soki i nektary, ich wolumen spadł o 1%. „Napoje gazowane dobrze sobie radzą dzięki produktom o wyższej zawartości soku, które pojawiły się w odpowiedzi na wprowadzony podatek cukrowy na początku 2021 roku. Napoje energetyczne i izotoniczne, na fali, rosną niezależnie od zawartości cukru czy też dodanego smaku. Woda za to wraca do korzeni i lekkie wzrosty wolumenowe, jakie udało się jej wygenerować, zawdzięcza wariantom niegazowanym oraz wodzie bez dodatków smakowych” – przyznaje Anna Wagner, Client Business Partner w NielsenIQ.
Co wiemy o sokach?2
Częstotliwość ich spożycia napawa optymizmem. 32% badanych pije soki kilka razy w tygodniu, 23% sięga po nie kilka razy w miesiącu. Powodem sięgania po soki najczęściej jest uzupełnienie witamin i innych składników odżywczych (60%), 48% sięga po nie dla smaku, 42% dla zaspokojenia pragnienia, 31% jako alternatywę dla całych owoców i warzyw, a 1% z innego powodu. Pozytywną wiadomością jest fakt, że jedynie 6% Polaków rezygnuje z soków.
Ulubionym sokiem Polaków jest ten o smaku pomarańczowym – 50% wskazań. Na drugim miejscu znalazł się sok jabłkowy (37%). Dla 35% badanych ulubionym smakiem jest multiwitamina, dla 27% sok wieloowocowy. Pomidorowy został wskazany przez 24% respondentów, marchwiowy przez 21%, a buraczany przez 8%.
Przy zakupie soków najczęściej brany pod uwagę jest smak (82%), cena (43%) oraz rodzaj soku (40%). Marka ma znaczenie dla 30%, promocje dla 20%, a opakowanie dla 11%.
Napoje gazowane liderem kategorii
Według danych CMR kategoria napojów, w której uwzględnione są napoje gazowane i niegazowane, soki i nektary, wody czyste i smakowe, napoje energetyzujące, funkcjonalne, izotoniczne, a także herbaty mrożone, jest 3. najważniejszą klasą pod względem wartości, pojawiającą się na co czwartym paragonie w sklepach małoformatowych do 300 mkw.
Jak się okazuje, według danych CMR, to właśnie sklepy małoformatowe są najważniejszym kanałem sprzedaży tej kategorii, odpowiadającym za średnio 50% wartości sprzedaży w szerokim panelu sklepów detalicznych z dyskontami i hipermarketami włącznie w całym 2022 roku.
„Wartość sprzedaży napojów w sklepach małoformatowych wzrosła o 15,9% w okresie MAT luty’23 vs MAT luty’22 (MAT – okres zagregowany ostatnich 12 miesięcy)” – wyjaśnia Julia Kijo, Analityczka Danych Sprzedażowych w Centrum Monitorowania Rynku. Jak wskazują dane CMR, źródłem zmiany sprzedaży był wzrost średniej ceny oraz częstsze wizyty klientów. Wytłumaczeniem dla mniejszej liczby opakowań w koszyku jest zauważalny trend rynkowy w kanale – klienci kupują częściej a mniej (jednorazowo).
Kategorią odznaczającą się najwyższym wolumenem sprzedaży (blisko 50% wagi wolumenowej w klasie napojów w okresie od marca 2022 do lutego 2023 w sklepach małoformatowych z salonikami i kioskami) jest woda czysta. „Jednak ze względu na stosunkowo niską średnią cenę za litr jej waga wartościowa jest znacznie niższa i to napoje gazowane generują najwyższą wartość sprzedaży (ok. 30%). Kolejnymi kluczowymi kategoriami są napoje energetyzujące oraz soki/nektary/napoje niegazowane. Obydwie kategorie miały po średnio 20% udziałów w wartości sprzedaży napojów w badanym okresie w małym formacie, przy czym wysoka wartość sprzedaży energetyków wynikała z ich wysokiej średniej ceny, gdyż wolumenowo kategoria ma znacznie mniejszy udział w sprzedaży” – wymienia Julia Kijo.
Według danych CMR, każda z analizowanych kategorii napojów odnotowała dodatnią dynamikę wartości sprzedaży w okresie od marca 2022 do lutego 2023 w porównaniu do zeszłego roku w sklepach małoformatowych (total napojów: +16%). „Głównym czynnikiem zmian była średnia cena, która wzrosła o około 10-20% dla każdej kategorii. Pod względem wolumenu największym wzrostem sprzedaży odznaczyły się napoje funkcjonalne (+20%)” – dodaje Julia Kijo.
Napoje to licznie reprezentowana kategoria w niemal każdym sklepie. Ciężko znaleźć na rynku sklep małoformatowy, który w ofercie nie posiadałby jakiegokolwiek asortymentu napojowego. Wachlarz dostępnych wariantów jest bardzo szeroki, na półce sklepowej w okresie od marca 2022 do lutego 2023 znajdowało się ponad 70 różnych produktów z kategorii soki/nektary/napoje niegazowane, 45 różnych wariantów z kategorii napoje gazowane oraz 30 różnych wód czystych w sklepach małoformatowych. W okresie letnim półka staje się jeszcze bardziej „obfita”, liczba dostępnych produktów rośnie średnio o dodatkowe 2-7 SKU w zależności od kategorii.
„Producentami o najwyższych udziałach rynkowych w sklepach małego formatu są Coca-Cola (lider w kategorii napojów gazowanych), Maspex (z najważniejszą marką soków Tymbark oraz m.in. marką energetyków Tiger), Pepsi (drugi z kolei największy producent napojów gazowanych) oraz Food Care (kluczowy producent w kategorii napojów energetyzujących) i Danone (z marką Żywiec Zdrój na rynku wód czystych i smakowych)” – wymienia analityczka.
Woda butelkowana na drugim miejscu3
Drugą wartościowo kategorią na rynku napojów jest woda. „Kategoria wody mineralnej w 2022 roku osiągnęła wartość sprzedaży blisko 6 mld złotych, ze wzrostem o 12,7% w porównaniu do poprzedniego roku. Również wolumen sprzedaży w litrach notujący spadki w poprzednich latach, pozostał na stabilnym poziomie (+0,8%) w stosunku do 2021 roku. Tak znaczący wzrost wartości kategorii był wynikiem przede wszystkim średnio wyższych cen, których wzrost obserwowaliśmy w większości kategorii spożywczych” – mówi Aleksandra Gębarowska, Senior Customer Consultant w NielsenIQ.
Woda gazowana, która w poprzednich latach zyskiwała na znaczeniu w kategorii, w ostatnim roku nieco wyhamowała kończąc rok z wolumenem niższym o 0,5% w odniesieniu do poprzedniego roku. W tym samym czasie woda niegazowana – z roku na rok coraz mniej popularna – w 2022 wzrosła pod względem wolumenu sprzedaży o 1,9%.
W przypadku wód smakowych, podobnie jak w ubiegłym roku obserwowany jest spadek wolumenu sprzedaży. „Znacząco tracił niewielki segment wody gazowanej ze smakiem, który zmniejszył się o 42,2%. Z kolei wariant smakowy bez gazu odnotował spadek o 5,9%, głównie za sprawą dużo niższej sprzedaży wśród marek własnych, których wolumen zmniejszył się o jedną trzecią w porównaniu do 2021 roku. Jednocześnie markowe wody smakowe odnotowały wzrost wolumenu sprzedaży o 4,2%” – wyjaśnia Aleksandra Gębarowska.
Według NielsenIQ najważniejszym kanałem sprzedaży dla wód smakowych były małoformatowe sklepy spożywcze, w których w 2022 sprzedało się ponad 40% wolumenu segmentu. Ponadto był to jedyny kanał, w którym niegazowane wody smakowe odnotowały pozytywny trend sprzedaży.
„Jednak dla całej kategorii wody najważniejszym i rosnącym kanałem zarówno pod względem wielkości, jak i wartości sprzedaży pozostawały dyskonty, które w 2022 roku odpowiadały za ponad połowę wolumenu sprzedaży wody butelkowanej. W dyskontach rosła przede wszystkim czysta woda – zarówno niegazowana, jak i ta z gazem. Z kolei hipermarkety i supermarkety traciły wolumen sprzedaży kategorii – spadek był widoczny nie tylko na segmentach ze smakiem, które traciły na całym rynku, ale i na wodzie bez smaku” – dodaje ekspertka NielenIQ.
W ostatnim roku pomimo inflacji, która nie ominęła również wody butelkowanej – kategoria zdołała utrzymać wolumen sprzedaży sprzed roku. „Średnie ceny rosły bardziej dynamicznie w segmentach wód smakowych, co z jednej strony może wynikać z podnoszenia cen, ale i zmniejszenia udziału sprzedaży marek własnych w tym segmencie. Ponadto wody smakowe były średnio były 2,7 razy droższe od ich odpowiedników bez smaku i kolejny rok z rzędu traciły wolumen sprzedaży na całym rynku. Jednocześnie konsumenci chętniej wybierali znacznie tańszą i zdrowszą „czystą” wodę – zarówno w wariancie z bąbelkami, jak i bez” – przyznaje Aleksandra Gębarowska.
Prozdrowotne soki, pobudzające energetyki, orzeźwiające napoje gazowane czy ważna dla organizmu woda – rynek napojów odpowiada na wiele potrzeb. Być może dlatego rynek rośne mimo wielu wyzwań. Jedno jest pewne – to kategoria bardzo istotna na półkach sklepowych dlatego musi być godnie reprezentowana.
Monika Książek
Redaktor
1 źródło: NielsenIQ, Panel Handlu Detalicznego, Cała Polska z Dyskontami (Food), sprzedaż wartościowa i wolumenowa, udział w sprzedaży wartościowej w okresach skumulowanych: ostatni rok (luty 2022-styczeń2023) i rok poprzedni (luty 2021-styczeń2022), kategorie: alkohole mocne, wino i piwo, napoje bezalkoholowe: napoje gazowane, soki, wody mineralne, napoje energetyzujące, kawa i herbata mrożona.
2 źródło: Badanie konsumenckie zlecone przez KUPS, luty 2023 r., przeprowadzone na grupie 800 osób w wieku 20-75 lat.
3 źródło: Panel Handlu Detalicznego, rynek: Cała Polska (Food), Dyskonty, Hipermarkety, Supermarkety, Sklepy małoformatowe; fakty: wolumen, wartość; okres skumulowany: tydzień1-52 2021, tydzień 1-52 2022; kategoria: woda butelkowana (definicja NielsenIQ).
Fot: AdobeStock
