Już za niecałe osiem miesięcy zacznie obowiązywać w Polsce system kaucyjny dla wybranych grup opakowań na napoje. Oznacza to m.in., że niektóre z nich dostępne w sprzedaży będą mogły trafić do ponownego wykorzystania lub przetworzenia, przynosząc korzyści nie tylko dla planety, ale i dla każdego z nas. O wyzwaniach i korzyściach systemu kaucyjnego opowiada ekspert PSK S.A.
System multioperatorski i dostępność punktów
Zgodnie z ustawą, od 1 października 2025 zostanie wprowadzony nowy obowiązkowy system kaucyjny, który – jak wynika z badania Biostatu „Badanie postawy wobec systemu kaucyjnego” – jest uznawany przez 73% Polaków za najlepszy sposób odzyskiwania opakowań po napojach, co więcej 88% badanych już teraz aktywnie zajmuje się ich segregacją. Warto przypomnieć, że butelki szklane wielokrotnego użytku już dzisiaj są objęte dobrowolnymi systemami kaucyjnymi prowadzonymi przez producentów. Dzięki ustawie zarówno butelki szklane, jak i dwie inne frakcje – butelki z tworzyw sztucznych oraz puszki metalowe również będą objęte kaucją.
W Polsce system kaucyjny decyzją Ustawodawcy przybierze formę systemu multioperatorskiego. Co to oznacza w praktyce? Producenci napojów w opakowaniach objętych systemem kaucyjnym powołują tzw. operatorów – podmioty odpowiedzialne za zarządzanie systemem kaucyjnym i realizację ustawowych wymogów dotyczących zbiórki opakowań (77% w latach 2025-2029 i 90% od 2030 roku). Operatorzy będą współpracować na podstawie umów, aby system działał sprawnie, a producenci mieli pewność, że spełniają swoje obowiązki, w tym osiągają wymagane poziomy zbiórki.
Warto nadmienić, że operatorzy powinni działać na zasadzie not-for-profit dążąc do osiągnięcia jak najniższych kosztów obsługi systemów kaucyjnych bez jakichkolwiek dodatkowych marż. System kaucyjny ma być elastyczny i dostosowany do lokalnych potrzeb. Punkty zbiórki oraz zwrotu opakowań będą dostępne na terenie całej Polski, zapewniając łatwy dostęp do tego procesu dla każdego konsumenta bez konieczności okazywania paragonu przy zwrocie pustych opakowań. Celem takiego rozwiązania jest uproszczenie procesu zwrotu i odzyskiwania kaucji, a także zwiększenie dostępności dla szerokiego kręgu odbiorców.
- Wierzymy, że współpraca między różnymi podmiotami – producentami napojów, operatorami systemów kaucyjnych, sklepami oraz władzami – pozwoli na skuteczną, sprawną i efektywną kosztowo implementację systemu w Polsce – tłumaczy Jakub Ogórek, Prezes Zarządu PSK S.A. Warto podkreślić, że systemy kaucyjne już teraz cieszą się powodzeniem za granicą. Litwa, Estonia, Szwecja, Norwegia, Finlandia, Holandia, Słowacja, Irlandia, Malta, Rumunia udowadniają, że skuteczne wdrożenie tego mechanizmu prowadzi do znacznego zmniejszenia ilości nieprzetworzonych odpadów, poprawy efektywności recyklingu i wspiera zrównoważony rozwój. Wskaźniki odzyskiwania opakowań na poziomie 90% i wyższym, stanowią doskonały przykład, jak system kaucyjny może pozytywnie wpłynąć na ochronę środowiska. Dzięki rozwiązaniom, które wkrótce dostępne będą także w naszym kraju i łatwemu dostępowi do punktów zwrotu, my również możemy uzyskiwać wyniki podobne do tych krajów europejskich – dodaje.
System kaucyjny, który już wkrótce stanie się częścią naszej codzienności, to kluczowy element zmiany, który pozwoli zmniejszyć nasz wpływ na środowisko. Prosty mechanizm zwrotu opakowań ma ogromny potencjał, by poprawić efektywność recyklingu, wspierać zrównoważony rozwój i chronić naszą planetę. Pomimo początkowych obaw związanych z nowością, wdrożenie systemu kaucyjnego w Polsce stwarza ogromne szanse na sukces. Dzięki niemu zrównoważony rozwój może stać się naturalną i wygodną częścią naszej codziennej rzeczywistości.
Jak to działa?
System kaucyjny to mechanizm, który ma na celu promowanie zrównoważonego rozwoju oraz redukcję ilości odpadów, które nie podlegają recyklingowi. W skrócie, polega on na pobieraniu dodatkowej opłaty przy zakupie produktów oznaczonych znakiem kaucji – specjalnym symbolem, który ułatwia identyfikację opakowań przeznaczonych do zwrotu i ponownego wykorzystania. Oznaczenie to od 1 października 2025 roku można będzie znaleźć na szklanych butelkach zwrotnych do 1,5 litra, plastikowych butelkach do 3 litrów oraz metalowych puszkach do 1 litra służących do pakowania napojów. Po opróżnieniu opakowania, można je będzie zwrócić w wyznaczonym punkcie (np. w kasie w sklepie lub w automacie najczęściej umieszczonym w sklepie), co pozwoli na odzyskanie zapłaconej przy zakupie kaucji. Dzięki temu działaniu każde zwrócone opakowanie zyska drugie życie – zamiast trafić do kosza, wraca do obiegu i zostanie ponownie wykorzystane (do napełnienia lub przetworzenia na surowce służące do produkcji nowych opakowań), co wpływa pozytywnie na zmniejszenie ilość niewykorzystanych odpadów i tym samym zmniejszenie zużycia nowych surowców.
- Mamy nadzieję, że system kaucyjny przyczyni się do znaczącej redukcji liczby porzuconych opakowań po napojach, nie tylko w obrębie gospodarstw domowych i wspólnot, ale także w przestrzeni publicznej, na plażach, w lasach czy innych terenach naturalnych. Dzięki wprowadzeniu tego mechanizmu, będziemy w stanie zminimalizować problem nadprodukcji śmieci, ponieważ opakowania, które w przeciwnym razie częściowo trafiłyby bez przetworzenia na składowiska, będą mogły być ponownie wykorzystane. Warto zaznaczyć, że takie rozwiązanie ma również pozytywny wpływ na zmniejszenie zapotrzebowania na surowce naturalne oraz na ograniczenie emisji CO2 związanej z produkcją nowych opakowań. Dążymy do tego, aby Polacy mieli łatwy dostęp do punktów zwrotu oraz pełną świadomość funkcjonowania systemu kaucyjnego, dlatego w przedsięwzięcie to są zaangażowani wszyscy producenci napojów w opakowaniach objętych systemem kaucyjnym poprzez tworzone przez nich podmioty reprezentujące – podsumowuje Jakub Ogórek, Prezes Zarządu PSK S.A.
Źródło: briefme.pl
Fot: mat. prasowe