Rozmontowanie przepisów czy przemyślana rewolucja?
- Porządkując dyskusje wokół Omnibusa, należy wskazać jasno dwie kwestie, których dotyczą zmiany. Pierwszą jest mechanizm „Stop the Clock”, wprowadzający przesunięcia czasowe w pierwotnych terminach raportowania. Drugą zaś stanowią modyfikacje w strukturze samych dyrektyw. Najpierw firmy zmagały się z lawiną regulacji, a dziś, po burzy, na horyzoncie pojawia bardziej przemyślane i strategiczne podejście, bo taka jest właśnie intencja regulatora. Projekt niewątpliwie wymaga dużego szlifu, konsultacji oraz pracy, ale wygospodarowano też na to niezbędny czas – mówi Irena Pichola, prezeska zarządu Forum Odpowiedzialnego Biznesu.
Choć sam Omnibus powinien ukonstytuować się z końcem bieżącego roku, już od 17 kwietnia obowiązuje mechanizm „Stop the Clock” - czas na transpozycję do prawa krajowego upływa z końcem 2025 roku. Zgodnie z nim, w ramach CSRD, firmy, które w pierwszej fali rozpoczęły raportowanie za rok 2024, będą ten obowiązek kontynuowały. Dla firm objętych drugą falą, termin raportowania został przesunięty z 2026 roku na 2028 rok, co oznacza, że raportowanie obejmie rok 2027. Z kolei dla firm objętych trzecią falą, które miały raportować w 2027 roku, termin ten został przesunięty na 2029 rok, a raportowanie będzie dotyczyło roku 2028. Natomiast w ramach regulacji CS3D państwa członkowskie otrzymają dodatkowy rok na wdrożenie dyrektywy, a największe przedsiębiorstwa będą zobowiązane do spełnienia wymagań dopiero od lipca 2028 roku, zamiast jak początkowo zakładano – od lipca 2027 roku.
- Zyskany czas daje firmom szansę na stopniowe wprowadzanie zmian, dostosowanie procesów do wymagań oraz zapewnienie odpowiednich zasobów do skutecznej realizacji celów zrównoważonego rozwoju. To także moment, by przedsiębiorstwa skupiły się na integracji ESG z modelem biznesowym, strategią i codziennymi operacjami, a nie traktowały ESG jedynie jako obowiązek raportowy. Niemniej ważny jest ciągły dialog z regulatorem, bo pozwoli na bardziej precyzyjne dopracowanie dyrektyw do realiów rynkowych - zaznacza Monika Kulik, wiceprezeska zarządu Forum Odpowiedzialnego Biznesu.
Równość, prostota, standaryzacja – lekcje do odrobienia
Szczególnie istotne modyfikacje systemowe w Omnibusie dotyczą głównie dyrektywy CSRD. Najbardziej dyskusyjna z nich to podniesienie progu obowiązkowego raportowania dla firm zatrudniających powyżej 1000 pracowników (wcześniej 250) oraz osiągających określone progi finansowe, takie jak suma bilansowa powyżej 25 mln EUR czy przychody powyżej 50 mln EUR. Szacuje się, że około 80 proc. firm pierwotnie objętych dyrektywą zostanie z niej wyłączonych.
- To, na co warto zwrócić uwagę to fakt, że taka sytuacja może prowadzić do wykluczenia większości europejskich firm, poza największymi koncernami, z dostępu do zrównoważonego finansowania. To niestety stoi w sprzeczności z zasadą równości prawa, która wymaga, by przepisy były stosowane jednolicie wobec wszystkich firm działających na jednolitym rynku UE. Każde przedsiębiorstwo, niezależnie od wielkości, powinno mieć równe szanse na dostęp do regulowanego środowiska biznesowego, w tym do zrównoważonego finansowania. Wprowadzenie nierówności w obowiązkach raportowania może zaburzyć konkurencję i ograniczyć dostęp do kapitału – zwraca uwagę Robert Adamczyk, członek zarządu Forum Odpowiedzialnego Biznesu.
Jak podkreśla Forum Odpowiedzialnego Biznesu, wyzwanie, które pojawia się w związku z obowiązkiem raportowania przez duże firmy, polega na tym, że będą one musiały pozyskiwać dane od mniejszych przedsiębiorstw. Kluczowe zatem jest ujednolicenie standardów raportowania oraz uproszczenie tych wymagań dla przedsiębiorstw zatrudniających od 250 do 1000 osób, zamiast całkowitego zniesienia obowiązków.
Aby zmniejszyć różnice między dużymi przedsiębiorstwami z pierwszej fali dyrektywy CSRD a MŚP objętymi dobrowolnym raportowaniem, konieczne wydaje się wprowadzenie bardziej uproszczonych wymogów dla firm zatrudniających mniej niż 1000 pracowników. Takie przedsiębiorstwa mogłyby stosować standardy oparte na przykładowym projekcie VSME i LSME opracowanym przez EFRAG. Istotne jest też zachęcanie mniejszych przedsiębiorstw do raportowania i traktowania tego procesu jako narzędzia wspierającego zrównoważoną transformację firm.
- Współpracując na co dzień z firmami, zauważamy trudność w zrozumieniu zależności pomiędzy poszczególnymi wymaganiami zawartymi w różnych przepisach. Przedsiębiorstwom ciężko jest dostrzec szerszy kontekst regulacji, przez co nie rozumieją, dlaczego mają podejmować określone działania. Dodatkowo, omawiane przepisy nie obejmują całego zakresu obowiązków związanych ze zrównoważoną transformacją przedsiębiorstw. W świetle całego systemu, Omnibus nie stanowi „demontażu”, „deregulacji”, a wręcz przeciwnie – to odważna próba uproszczenia regulacji i zmniejszenie obciążeń administracyjnych. I to realnie zaczyna się dziać – widać to choćby w ostatnich dniach. EFRAG, po upoważnieniu przez KE do zapewnienia doradztwa technicznego w zakresie uproszczenia standardów ESRS, ogłosił publiczne zaproszenie do zgłaszania uwag, które skierowane jest nie tylko do firm, które już miały do czynienia z tymi standardami, ale także do szerokiego kręgu interesariuszy – dodaje dr Karolina Adamska-Woźniak, dyrektorka zarządzająca Forum Odpowiedzialnego Biznesu.
Eksperci_ki FOB wskazują, że kluczowe znaczenie ma też kwestia raportowania emisji z zakresu 3 oraz zarządzanie obiegiem informacji w ramach łańcuchów dostaw. Podkreślają, że jest to istotne również z uwagi na powiązanie informacji o emisyjności (zakresy 1-3), między innymi przy w kontekście wsparcia inwestycji związanych z obronnością. Brak rzetelnych, porównywalnych i wysokiej jakości danych ESG może zmniejszyć konkurencyjność polskich firm.
Źródło: Q&A Comms
Fot: mat. prasowe
- Porządkując dyskusje wokół Omnibusa, należy wskazać jasno dwie kwestie, których dotyczą zmiany. Pierwszą jest mechanizm „Stop the Clock”, wprowadzający przesunięcia czasowe w pierwotnych terminach raportowania. Drugą zaś stanowią modyfikacje w strukturze samych dyrektyw. Najpierw firmy zmagały się z lawiną regulacji, a dziś, po burzy, na horyzoncie pojawia bardziej przemyślane i strategiczne podejście, bo taka jest właśnie intencja regulatora. Projekt niewątpliwie wymaga dużego szlifu, konsultacji oraz pracy, ale wygospodarowano też na to niezbędny czas – mówi Irena Pichola, prezeska zarządu Forum Odpowiedzialnego Biznesu.
Choć sam Omnibus powinien ukonstytuować się z końcem bieżącego roku, już od 17 kwietnia obowiązuje mechanizm „Stop the Clock” - czas na transpozycję do prawa krajowego upływa z końcem 2025 roku. Zgodnie z nim, w ramach CSRD, firmy, które w pierwszej fali rozpoczęły raportowanie za rok 2024, będą ten obowiązek kontynuowały. Dla firm objętych drugą falą, termin raportowania został przesunięty z 2026 roku na 2028 rok, co oznacza, że raportowanie obejmie rok 2027. Z kolei dla firm objętych trzecią falą, które miały raportować w 2027 roku, termin ten został przesunięty na 2029 rok, a raportowanie będzie dotyczyło roku 2028. Natomiast w ramach regulacji CS3D państwa członkowskie otrzymają dodatkowy rok na wdrożenie dyrektywy, a największe przedsiębiorstwa będą zobowiązane do spełnienia wymagań dopiero od lipca 2028 roku, zamiast jak początkowo zakładano – od lipca 2027 roku.
- Zyskany czas daje firmom szansę na stopniowe wprowadzanie zmian, dostosowanie procesów do wymagań oraz zapewnienie odpowiednich zasobów do skutecznej realizacji celów zrównoważonego rozwoju. To także moment, by przedsiębiorstwa skupiły się na integracji ESG z modelem biznesowym, strategią i codziennymi operacjami, a nie traktowały ESG jedynie jako obowiązek raportowy. Niemniej ważny jest ciągły dialog z regulatorem, bo pozwoli na bardziej precyzyjne dopracowanie dyrektyw do realiów rynkowych - zaznacza Monika Kulik, wiceprezeska zarządu Forum Odpowiedzialnego Biznesu.
Równość, prostota, standaryzacja – lekcje do odrobienia
Szczególnie istotne modyfikacje systemowe w Omnibusie dotyczą głównie dyrektywy CSRD. Najbardziej dyskusyjna z nich to podniesienie progu obowiązkowego raportowania dla firm zatrudniających powyżej 1000 pracowników (wcześniej 250) oraz osiągających określone progi finansowe, takie jak suma bilansowa powyżej 25 mln EUR czy przychody powyżej 50 mln EUR. Szacuje się, że około 80 proc. firm pierwotnie objętych dyrektywą zostanie z niej wyłączonych.
- To, na co warto zwrócić uwagę to fakt, że taka sytuacja może prowadzić do wykluczenia większości europejskich firm, poza największymi koncernami, z dostępu do zrównoważonego finansowania. To niestety stoi w sprzeczności z zasadą równości prawa, która wymaga, by przepisy były stosowane jednolicie wobec wszystkich firm działających na jednolitym rynku UE. Każde przedsiębiorstwo, niezależnie od wielkości, powinno mieć równe szanse na dostęp do regulowanego środowiska biznesowego, w tym do zrównoważonego finansowania. Wprowadzenie nierówności w obowiązkach raportowania może zaburzyć konkurencję i ograniczyć dostęp do kapitału – zwraca uwagę Robert Adamczyk, członek zarządu Forum Odpowiedzialnego Biznesu.
Jak podkreśla Forum Odpowiedzialnego Biznesu, wyzwanie, które pojawia się w związku z obowiązkiem raportowania przez duże firmy, polega na tym, że będą one musiały pozyskiwać dane od mniejszych przedsiębiorstw. Kluczowe zatem jest ujednolicenie standardów raportowania oraz uproszczenie tych wymagań dla przedsiębiorstw zatrudniających od 250 do 1000 osób, zamiast całkowitego zniesienia obowiązków.
Aby zmniejszyć różnice między dużymi przedsiębiorstwami z pierwszej fali dyrektywy CSRD a MŚP objętymi dobrowolnym raportowaniem, konieczne wydaje się wprowadzenie bardziej uproszczonych wymogów dla firm zatrudniających mniej niż 1000 pracowników. Takie przedsiębiorstwa mogłyby stosować standardy oparte na przykładowym projekcie VSME i LSME opracowanym przez EFRAG. Istotne jest też zachęcanie mniejszych przedsiębiorstw do raportowania i traktowania tego procesu jako narzędzia wspierającego zrównoważoną transformację firm.
- Współpracując na co dzień z firmami, zauważamy trudność w zrozumieniu zależności pomiędzy poszczególnymi wymaganiami zawartymi w różnych przepisach. Przedsiębiorstwom ciężko jest dostrzec szerszy kontekst regulacji, przez co nie rozumieją, dlaczego mają podejmować określone działania. Dodatkowo, omawiane przepisy nie obejmują całego zakresu obowiązków związanych ze zrównoważoną transformacją przedsiębiorstw. W świetle całego systemu, Omnibus nie stanowi „demontażu”, „deregulacji”, a wręcz przeciwnie – to odważna próba uproszczenia regulacji i zmniejszenie obciążeń administracyjnych. I to realnie zaczyna się dziać – widać to choćby w ostatnich dniach. EFRAG, po upoważnieniu przez KE do zapewnienia doradztwa technicznego w zakresie uproszczenia standardów ESRS, ogłosił publiczne zaproszenie do zgłaszania uwag, które skierowane jest nie tylko do firm, które już miały do czynienia z tymi standardami, ale także do szerokiego kręgu interesariuszy – dodaje dr Karolina Adamska-Woźniak, dyrektorka zarządzająca Forum Odpowiedzialnego Biznesu.
Eksperci_ki FOB wskazują, że kluczowe znaczenie ma też kwestia raportowania emisji z zakresu 3 oraz zarządzanie obiegiem informacji w ramach łańcuchów dostaw. Podkreślają, że jest to istotne również z uwagi na powiązanie informacji o emisyjności (zakresy 1-3), między innymi przy w kontekście wsparcia inwestycji związanych z obronnością. Brak rzetelnych, porównywalnych i wysokiej jakości danych ESG może zmniejszyć konkurencyjność polskich firm.
Źródło: Q&A Comms
Fot: mat. prasowe
