Strefa kasy to jedno z najbardziej strategicznych miejsc w każdym sklepie spożywczym oraz typu convenience. To tutaj klienci, często w pośpiechu i z już odhaczoną listą zakupów, podejmują spontaniczne decyzje zakupowe. To właśnie w tym momencie – czekając na swoją kolej i patrząc na półki znajdujące się w zasięgu wzroku – zachodzi proces, który może wygenerować dodatkowe przychody dla sklepu.
Dobrze zaplanowana ekspozycja w tej strefie może znacząco zwiększyć wartość koszyka zakupowego, poprawić doświadczenia konsumentów, a także wzmocnić pozytywne skojarzenia z marką. Aby to osiągnąć, należy odpowiednio dobrać asortyment oraz zadbać o atrakcyjną prezentację produktów.
Choć może się wydawać, że to zaledwie ostatni przystanek przed wyjściem ze sklepu, strefa kasy pełni o wiele ważniejszą funkcję. To miejsce, w którym rozgrywa się ostatni akt zakupowego spektaklu – i to właśnie od jego przebiegu może zależeć, czy klient wróci do sklepu z przyjemnością. Sprzedawcy mają tu ostatnią szansę na zainteresowanie klienta dodatkowymi produktami, a co za tym idzie – na zwiększenie średniej wartości transakcji. Decyzje podejmowane w tej części sklepu są szybkie, emocjonalne i często podświadome. Dlatego każdy element tej przestrzeni – od wyboru produktów, przez ich rozmieszczenie, aż po sposób oznaczenia cen – musi być dokładnie przemyślany. Skuteczna strefa kasy to taka, która potrafi skusić, zaskoczyć i przekonać klienta do jeszcze jednego, drobnego zakupu – który w skali miesiąca lub roku może przynieść realne i mierzalne zyski.
Asortyment dopasowany do impulsowych decyzji
Najważniejszym czynnikiem decydującym o skuteczności sprzedaży w strefie kasy jest właściwy dobór produktów. Kluczowe są tu towary o wysokim wskaźniku impulsywności – czyli takie, które klient może dodać do koszyka niemal bezrefleksyjnie, pod wpływem chwili, emocji lub potrzeby niewielkiej nagrody. To przede wszystkim produkty niedrogie, poręczne i atrakcyjnie zapakowane.
Do tej kategorii zaliczają się między innymi słodycze: batoniki, wafelki, gumy do żucia, cukierki czy lizaki. Przyciągają wzrok nie tylko dzieci, ale również dorosłych, którzy chcą sprawić sobie drobną przyjemność. Ich niska cena oraz natychmiastowa gratyfikacja w postaci smaku i energii sprawiają, że to klasyka impulsowych zakupów.
Obok słodyczy równie skuteczne są napoje w małych opakowaniach, czyli woda, napoje energetyczne, izotoniki i soki. Dobrze sprawdzają się szczególnie wtedy, kiedy klienci szukają szybkiego nawodnienia lub źródła kofeiny. To produkty pierwszej potrzeby, których zakup można uzasadnić na poziomie racjonalnym, nawet jeśli decyzja o zakupie została podjęta podświadomie.
Wśród artykułów często umieszczanych przy kasach znajdują się także baterie, zapalniczki, powerbanki i inne drobne akcesoria elektroniczne – z pozoru nieoczywiste, jednak bardzo skuteczne. Klienci przypominają sobie o potrzebie ich nabycia właśnie w momencie oczekiwania w kolejce – wystarczy chwila namysłu, by zrealizować nieplanowany zakup.
Nie można pominąć również produktów sezonowych. W zależności od pory roku i okazji – od świąt, przez Walentynki, po początek roku szkolnego – warto rotować ekspozycję przy kasie i dostosowywać ją do aktualnych nastrojów konsumenckich. Czekoladowe Mikołaje, wielkanocne zajączki, mini zestawy kosmetyków czy gadżety wakacyjne – wszystko, co budzi emocje i kojarzy się z czasem szczególnym, ma szansę na skuteczny impulsowy zakup.
Wreszcie – artykuły higieniczne i kosmetyczne, takie jak chusteczki nawilżane, maseczki ochronne, mini opakowania żeli antybakteryjnych, błyszczyki, gumy rozjaśniające zęby oraz krople do oczu – to produkty, które łączą funkcję użyteczną z kompaktowym rozmiarem. Ich obecność przy kasie często ratuje sytuację – zwłaszcza w przypadku zwłaszcza w przypadku klientów, którzy wracają z pracy lub podróży i potrzebują szybkiego odświeżenia.
Warto także uwzględnić trendy rynkowe, na przykład rosnące zainteresowanie zdrową żywnością czy ekologicznymi alternatywami. Batony proteinowe, zdrowe przekąski na bazie orzechów, naturalne soki czy mini opakowania produktów bio – to propozycje, które odpowiadają na potrzeby coraz bardziej świadomych konsumentów.
Dobrze zaprojektowana strefa kasy powinna więc bazować na produktach, które są atrakcyjne wizualnie, łatwe do wzięcia „na ostatnią chwilę” i odpowiadają na proste potrzeby emocjonalne lub praktyczne. Ich cechą wspólną jest to, że nie wymagają długiej refleksji – wystarczy spojrzenie, szybka decyzja i... dodatkowa wartość w koszyku.
Perfekcyjna ekspozycja
Sama obecność atrakcyjnych produktów w strefie kasy to dopiero połowa sukcesu. Równie istotna – jeśli nie ważniejsza – jest forma ich prezentacji. Klienci podejmują decyzje impulsywne pod wpływem bodźców wzrokowych i emocjonalnych, dlatego kluczowa jest tutaj taka ekspozycja, która przyciąga uwagę i zachęca do działania.
Przede wszystkim liczy się porządek i czytelność. Produkty powinny być ułożone estetycznie, w sposób uporządkowany, który nie przytłacza, ale ułatwia szybki wybór. Chaos wizualny zniechęca i sprawia, że klient może całkowicie zignorować ofertę. Z kolei spójna kolorystyka, przejrzysty układ i odpowiednia liczba produktów – bez efektu przepełnienia – pomagają skierować wzrok dokładnie tam, gdzie trzeba.
Bardzo skuteczne są również zasady merchandisingu oparte na tzw. złotej strefie – czyli obszarze, znajdującym się na wysokości oczu i rąk. To właśnie tam warto umieścić produkty o najwyższym potencjale sprzedażowym. Towary z niższą marżą lub te mniej popularne mogą znaleźć się nieco niżej lub wyżej, ale nadal pozostać w zasięgu wzroku.
Ekspozycja musi również „żyć” – co oznacza regularne zmiany, sezonowe rotacje i dostosowanie do pory dnia, roku czy aktualnych wydarzeń. Nowości, okazje i limitowane serie powinny być wyróżnione specjalnymi oznaczeniami, np. „nowość”, „hit dnia”, „ostatnie sztuki” – takie komunikaty budują poczucie pilności i wyjątkowości, co skutecznie pobudza decyzje zakupowe.
Nie bez znaczenia jest także oświetlenie – dobrze dobrane światło potrafi dosłownie wydobyć produkt z półki i nadać mu atrakcyjności. Warto zadbać o delikatne, ale punktowe światło skierowane na wybrane artykuły – to prosty trik, który działa jak magnes na wzrok.
W strefie kasy sprawdzają się również małe standy, koszyki i dyspensery, które pozwalają zorganizować produkty w sposób funkcjonalny i zachęcający do sięgnięcia po nie. Mobilne ekspozytory można łatwo dostosować do zmieniającego się asortymentu i przestrzeni sklepowej, dzięki czemu strefa kasy zawsze wygląda świeżo i aktualnie.
Warto pamiętać, że klient w tej strefie często nie ma wiele czasu – dlatego wszystko, co może pomóc w szybkim zauważeniu produktu i podjęciu decyzji, działa na korzyść sklepu. Im mniej przeszkód – fizycznych i wizualnych – tym większa szansa na dodatkowy zakup. Perfekcyjna ekspozycja to zatem nie tylko kwestia estetyki, ale realne narzędzie zwiększania sprzedaży i budowania pozytywnego doświadczenia zakupowego.
Sezonowe ekspozycje
Sezonowość to aspekt, który również powinien być brany pod uwagę przy projektowaniu ekspozycji w strefie kasy. Wykorzystanie produktów odpowiednich do danej pory roku, świąt lub wydarzeń kulturalnych to sprawdzony sposób na przyciągnięcie uwagi klienta oraz zwiększenie liczby impulsowych decyzji zakupowych. Kluczowym celem jest wywołanie u konsumentów pozytywnych skojarzeń z danym okresem, co nie tylko zwiększa sprzedaż, ale także buduje lojalność wobec sklepu.
Lato to czas pełen słońca, wakacyjnych podróży i wypoczynku na świeżym powietrzu. W strefie kasy warto umieścić produkty, które idealnie pasują do letniego klimatu, kojarzące się z relaksem i orzeźwieniem. W upalne dni najlepiej sprawdzają się napoje – woda, soki, izotoniki czy napoje gazowane w małych opakowaniach. Można je ustawić w miejscach, które klienci łatwo zauważą, szczególnie tuż przed samym wyjściem ze sklepu, co zmotywuje ich do zakupów „na ostatnią chwilę”.
Lody to absolutny hit lata i doskonały wybór do strefy kasy w ciepłych miesiącach. Różne smaki, nietypowe kształty oraz limitowane edycje opakowań – to wszystko może przyciągnąć klientów, zwłaszcza dzieci, które chętnie poproszą rodziców o drobny upominek na zakończenie zakupów. Lody w ekskluzywnych opakowaniach, szczególnie w formie bonbonów czy w kształcie owoców, wzbudzają zainteresowanie również wśród dorosłych.
Produkty podróżne to kolejny segment, który warto uwzględnić latem w strefie kasy. W tym okresie wiele osób wybiera się na wakacje lub spędza czas poza domem, dlatego takie artykuły jak kremy do opalania, środki przeciw komarom, napoje energetyczne czy zestawy do grilla cieszą się dużym zainteresowaniem. Warto je wyróżnić za pomocą atrakcyjnych ekspozytorów lub mobilnych standów, które umożliwiają klientom szybkie zauważenie produktów i ich zakup bez konieczności opuszczania kolejki.
Sezonowe ekspozycje przy kasie powinny być również elastyczne, aby reagować na różne okazje w ciągu roku. Przykładowo, w okresie walentynkowym świetnie sprawdzą się drobne upominki, takie jak czekoladki, kwiaty w doniczkach, figurki serc czy kosmetyki w limitowanych opakowaniach. Z kolei przed rozpoczęciem roku szkolnego – artykuły biurowe, plecaki, piórniki oraz słodycze w tematycznych opakowaniach, które zachęcają dzieci do wyboru produktu na zakończenie zakupów.
Podobnie jest z okazjami takimi jak Halloween, Dzień Matki czy Dzień Ojca – w strefie kasy mogą pojawić się limitowane zestawy prezentowe, słodycze w tematycznych opakowaniach lub produkty związane z danym świętem. Tego typu ekspozycje przyciągają wzrok, budują pozytywne emocje związane z obchodami i zachęcają do spontanicznych zakupów.
Dlaczego strefa kasy naprawdę działa?
Zgodnie z badaniami przeprowadzonymi przez NielsenIQ, aż 70% decyzji zakupowych podejmowanych jest bezpośrednio w sklepie, a nawet 20% z nich ma charakter czysto impulsowy – czyli są podejmowane bez wcześniejszego planu. Oznacza to, że ogromna część zakupów wynika z chwili, emocji i atrakcyjnej prezentacji produktu – a strefa kasy jest miejscem, gdzie te warunki są idealnie skumulowane.
Potwierdzają to również dane z raportu Mastercard, według którego aż 8 na 10 klientów przyznaje się do dokonywania zakupów przy kasie, których wcześniej nie planowali. Te tzw. zakupy nieplanowane często wynikają z odpowiedniego bodźca – ceny, widoczności, potrzeby chwili lub efektu zaskoczenia. W kontekście codziennego ruchu w sklepie przekłada się to na konkretne pieniądze – i to niemałe.
Statystyki pokazują, że produkty umieszczone w strefie kasy mogą zwiększyć średnią wartość koszyka nawet o 5-15%, co w praktyce oznacza dodatkowe setki lub tysiące złotych przychodu miesięcznie, w zależności od wielkości i lokalizacji sklepu. W skali roku różnica ta może stanowić znaczące źródło zysku – bez konieczności rozszerzania oferty czy inwestowania w nowe kategorie.
Najczęściej kupowanymi produktami w tej strefie są: słodycze – królują niezmiennie jako najpopularniejszy wybór; napoje – szczególnie w okresach upałów i zwiększonego ruchu; drobne akcesoria – np. baterie, zapalniczki, kosmetyki mini, które odpowiadają na potrzeby „tu i teraz”.
Dane z obserwacji sieci handlowych wskazują, że dobrze zorganizowana strefa kasowa może odpowiadać nawet za 10% całkowitego obrotu sklepu – mimo że zajmuje zaledwie ułamek jego powierzchni. To właśnie dlatego rola tej strefy nie może być marginalizowana. Dobrze zaplanowana może działać jak cichy sprzedawca – skuteczny, nienarzucający się, a za to niezwykle dochodowy.
Magdalena Chajzler
Redaktor