Co istotne, grudniowy boom sprzedażowy nie ogranicza się jedynie do wzrostu wolumenów. Zmienia się także struktura wydatków – konsumenci coraz częściej wybierają warianty premium, takie jak mąka ekologiczna, masło z wyższej półki, bakalie bio czy przyprawy sprowadzane z egzotycznych kierunków. Zyskują również na znaczeniu produkty o czystym składzie i certyfikatach jakości, które odpowiadają na rosnącą świadomość konsumentów. W efekcie grudniowe zakupy stają się nie tylko przygotowaniem do świąt, ale także formą inwestycji w jakość i unikalność domowych wypieków.
Dla producentów i sieci handlowych okres ten jest okazją do wykorzystania pełnego potencjału rynkowego. Promocje, limitowane edycje produktów oraz świąteczne zestawy dekoracyjne przyciągają uwagę klientów, którzy są w tym czasie bardziej skłonni do spontanicznych i emocjonalnych zakupów. Wyraźnie rośnie także znaczenie marketingu wizualnego – ekspozycji świątecznych, inspiracyjnych aranżacji oraz promocji w kanałach cyfrowych. Grudzień to więc nie tylko czas wzmożonej sprzedaży, ale także poligon doświadczalny, na którym producenci i sprzedawcy testują nowe strategie, a wyniki tych działań często stają się wyznacznikiem trendów na kolejny rok.
Nabiał i tłuszcze – sernikowa podstawa świątecznego stołu
Nabiał i tłuszcze mleczne to nie tylko jedna z największych kategorii w koszyku spożywczym, ale także filar tradycji świątecznych wypieków. Dane NielsenIQ1 pokazują, że wartość rynku nabiału osiągnęła 32,9 mld zł, co stanowi około 16% wartości całego koszyka zakupowego Polaków. To pozycja nieprzypadkowa – mleko, śmietana, masło oraz ser biały są podstawą serników, kremów, ciast drożdżowych i pierników. W grudniu ich sprzedaż rośnie skokowo, a sieci handlowe przygotowują specjalne promocje i szerokie ekspozycje wiedząc, że bez tych składników trudno wyobrazić sobie polskie święta.
Jesień 2025 przyniosła jednak wyzwania cenowe. Ceny popularnych serów – edamskiego, goudy oraz twarogu – wahały się o kilka procent w skali miesiąca, a presję na producentów wywierały rosnące koszty energii i pasz, które są istotne dla całego sektora mleczarskiego2. Szczególnie ważne są tu ser biały i śmietana, które mają kluczowe znaczenie w grudniowych wypiekach, a ich rosnące ceny automatycznie podnoszą koszty przygotowania ciast. Dodatkowym obciążeniem dla konsumentów są tłuszcze mleczne – masło i margaryna – które podrożały średnio o 10,4% rok do roku, co nie pozostaje bez wpływu na budżety gospodarstw domowych3.
Mimo tych trudności nabiał i tłuszcze mleczne utrzymują wyjątkowo silną pozycję w grudniowych koszykach. Konsumenci, nawet przy wyższych cenach, nie rezygnują z masła do ciast ani z sera białego do tradycyjnego sernika, co potwierdza, że w okresie świątecznym skłonność do płacenia więcej za jakość jest szczególnie wysoka. Warto też zwrócić uwagę na trend premiumizacji – coraz większe zainteresowanie budzą produkty ekologiczne, masło z certyfikatem oraz śmietany wysokoprocentowe, które zapewniają wypiekom lepszy smak i konsystencję. To sygnał dla producentów i sprzedawców, że w grudniu liczy się nie tylko cena, ale i jakość, która w świątecznej atmosferze staje się priorytetem.
Cukier – zmienny barometr rynku
Cukier od lat pozostaje jednym z najbardziej wrażliwych cenowo produktów w okresie przedświątecznym. W 2025 roku rozbieżności pomiędzy cenami hurtowymi a detalicznymi były szczególnie wyraźne. Analizy MBF Group pokazują, że ceny hurtowe dostaw DDP oscylowały w granicach 3,80-4,20 zł netto za kilogram4. Tymczasem średnia cena detaliczna cukru paczkowanego w czerwcu wyniosła 2,27 zł/kg – minimalnie wyżej niż miesiąc wcześniej, ale jednocześnie aż o ponad 20% mniej niż rok wcześniej5. Tak duża różnica między hurtem a detalem unaocznia, jak mocno sklepy korzystają z mechanizmów promocyjnych oraz jak silna jest konkurencja cenowa w tej kategorii.
W grudniu, kiedy zapotrzebowanie na cukier rośnie lawinowo, sieci handlowe traktują go jako produkt wizerunkowy, często oferowany w promocjach typu loss leader, aby przyciągnąć klientów do większych zakupów. To mechanizm widoczny od lat – konsumenci doskonale pamiętają, ile płacili za kilogram cukru w poprzednich sezonach, dlatego są szczególnie wrażliwi na jego cenę. Z tego powodu cukier staje się papierkiem lakmusowym strategii cenowych sieci, które w okresie przedświątecznym konkurują nie tylko jakością asortymentu, lecz także agresywnymi promocjami.
Trudno wyobrazić sobie grudniowe wypieki bez cukru – to fundament pierników, serników, makowców, kutii oraz wszelkich lukrów i polew. Mimo wahań cenowych konsumenci nie ograniczają zakupów tej kategorii, a raczej szukają okazji i robią większe zapasy. W efekcie grudniowy popyt na cukier staje się jednym z najlepszych barometrów nastrojów konsumenckich i konkurencyjności rynku. Dla producentów i sprzedawców oznacza to konieczność balansowania między rosnącymi kosztami produkcji a oczekiwaniami klientów, którzy w świątecznym okresie nie wybaczają wysokich cen w tej podstawowej kategorii.
Mąka i jaja – stabilne, ale wrażliwe na zmiany
Mąka to jeden z filarów grudniowych wypieków, a jej ceny od lat stanowią istotny element kalkulacji kosztów w gospodarstwach domowych i gastronomii. W 2025 roku obserwowano jednak nie tyle systematyczne wzrosty, ile okresowe spadki, które pokazały, jak bardzo kategoria ta potrafi być zmienna. W kwietniu cena mąki tortowej wynosiła 1692 zł za tonę, czyli o 3,37% mniej niż miesiąc wcześniej, a mąka pszenna piekarnicza kosztowała 1391 zł/t, notując spadek o 0,57%6. Choć dane te nie dotyczą bezpośrednio grudnia, to jednak wskazują na dużą wrażliwość cen na czynniki zewnętrzne, takie jak plony zbóż czy koszty transportu.
Dla producentów i sprzedawców oznacza to konieczność wcześniejszego zabezpieczania zapasów – szczególnie w kontekście grudniowego boomu sprzedażowego. Jeśli kontrakty na zakup mąki zostały zawarte w momencie niższych cen, daje to przewagę cenową w okresie, gdy popyt gwałtownie rośnie. Sieci handlowe często wykorzystują tę przewagę, organizując atrakcyjne promocje, które przyciągają klientów oraz jednocześnie pozwalają zwiększyć wolumeny sprzedaży w innych kategoriach.
Jajka, drugi fundament wypieków, prezentują w 2025 roku wyraźnie odmienną dynamikę niż mąka i cukier. Według danych GUS, cena skupu jaj klasy M w styczniu 2025 r. wyniosła 57,25 zł za 100 sztuk, co oznaczało wzrost o 6,1% rok do roku7. W szerszym ujęciu rocznym, w grupie „mleko, sery i jaja” ceny w sierpniu 2025 r. były przeciętnie wyższe o 6,3% niż rok wcześniej, przy czym same jaja podrożały aż o 18,1%8. W grudniu, gdy popyt na jajka rośnie lawinowo z powodu przygotowywania serników, makowców oraz ciast drożdżowych, nawet kilkuprocentowe podwyżki mogą być odczuwalne w budżetach domowych i dodatkowo obciążać koszty produkcji w gastronomii.
Mimo tych wyzwań mąka i jajka w grudniowych koszykach pozostają kategoriami nieelastycznymi – konsumenci nie rezygnują z ich zakupu nawet przy wzrostach cen. Widać jednak rosnące zainteresowanie produktami premium, takimi jak mąki ekologiczne, pełnoziarniste oraz jajka z chowu wolnowybiegowego, które jeszcze kilka lat temu były niszowe, a dziś coraz częściej pojawiają się w świątecznych recepturach. To dowód na to, że również w przypadku najbardziej podstawowych surowców grudniowy sezon zakupowy staje się polem do wprowadzania innowacji i budowania przewagi jakościowej.
Przyprawy korzenne, kakao i bakalie – smak i tradycja
Świąteczne wypieki nie istnieją bez charakterystycznych aromatów i dodatków, które nadają im niepowtarzalny smak i zapach. Przyprawy korzenne, takie jak cynamon, goździki, imbir oraz gałka muszkatołowa, są podstawą pierników i makowców. Jesienią 2025 r. mieszanka korzenna Dr. Oetkera kosztowała około 2,49 zł za 40 g (E.Leclerc), co w przeliczeniu daje ponad 62 zł/kg. Coraz częściej konsumenci sięgają także po gotowe miksy oraz wersje bio, które odpowiadają na trend czystej etykiety i rosnącą świadomość zdrowotną. To dowód, że nawet w tak tradycyjnej kategorii jak przyprawy rośnie znaczenie premiumizacji.
Kakao, choć jego ceny są silnie uzależnione od sytuacji na globalnych rynkach, pozostaje niezastąpionym składnikiem grudniowych deserów. To baza dla polew, mas kremowych, ciast czekoladowych i ciasteczek. Wahania cen kakao, wynikające m.in. z warunków pogodowych w Afryce Zachodniej oraz kursów walut, wpływają na koszty produkcji w polskich piekarniach i gospodarstwach domowych. Mimo to popyt w grudniu utrzymuje się na wysokim poziomie, ponieważ trudno sobie wyobrazić świąteczne stoły bez czekoladowych akcentów.
Bakalie z kolei to kategoria, która w grudniu wyraźnie wybija się ponad średnią roczną sprzedaż. Rodzynki, orzechy włoskie, migdały, żurawina oraz skórka pomarańczowa są niezbędne do kutii, serników, keksów i makowców. Ich ceny bywają szczególnie zmienne – zależą od kursów walut, kosztów transportu oraz zbiorów w krajach pochodzenia, przez co w grudniu często obserwuje się podwyżki. Konsumenci, mimo rosnących cen, nie rezygnują jednak z bakalii, traktując je jako element tradycji i luksusu zarazem. Co więcej, rosnącą popularnością cieszą się warianty bio i fair trade, które dodają zakupom wymiaru etycznego i podnoszą prestiż wypieków.
Dekoracje i polewy – segment o najwyższej dynamice
Świąteczne wypieki coraz częściej pełnią nie tylko funkcję kulinarną, ale także estetyczną, a dekoracje i polewy stają się ich wizytówką. Konsumenci chętniej eksperymentują z wyglądem ciast i ciasteczek, sięgając po produkty, które pozwalają nadać wypiekom indywidualny charakter. Jadalne brokaty, złoto, kolorowe posypki oraz polewy o nietypowych smakach – od słonego karmelu po białą czekoladę z owocowymi nutami – odpowiadają na potrzebę personalizacji i sprawiają, że domowe wypieki nabierają wyjątkowego charakteru.
Producenci szybko dostrzegli potencjał tej kategorii. Kamis, Kotányi oraz Dr. Oetker wprowadzają co roku nowe linie produktów, stawiając na innowacyjność i atrakcyjne opakowania, które mają przyciągnąć uwagę w sklepie. Zestawy dekoracyjne 3D, gotowe zestawy do lukrowania pierniczków czy zestawy tematyczne „do samodzielnego ozdabiania” to odpowiedź na rosnące znaczenie wspólnego, rodzinnego przygotowywania świąt. Takie rozwiązania doskonale wpisują się w trend „do it yourself” (DIY), a jednocześnie podnoszą średnią wartość koszyka zakupowego.
Dla sieci handlowych kategoria dekoracji i polew to segment o ogromnym potencjale marżowym. Produkty te, mimo że jednostkowo droższe niż podstawowe surowce, są kupowane chętnie i często impulsywnie. W grudniu dobrze wyeksponowane dekoracje – na specjalnych standach, w strefach impulsowych przy kasach oraz w świątecznych aranżacjach sklepowych – potrafią znacząco zwiększyć sprzedaż. W ostatnich latach to właśnie dekoracje notują najwyższą dynamikę wzrostu wartościowego w całym segmencie wypiekowym, co czyni je jednym z najbardziej strategicznych obszarów grudniowej oferty.
Wnioski i porównanie z latami ubiegłymi
Porównując sytuację z lat 2021-2024 do realiów grudnia 2025 r., widać wyraźnie, że kategorie związane ze świątecznymi wypiekami stają się swoistym barometrem nastrojów konsumenckich i kondycji rynku spożywczego. Nabiał, mimo wzrostów cen wynikających z rosnących kosztów energii i pasz, utrzymuje swoją pozycję w koszykach, choć tempo wzrostów wartościowych jest dziś wolniejsze niż kilka lat temu. To pokazuje, że konsumenci, choć wrażliwi na ceny, nie rezygnują z podstawowych surowców, traktując je jako niezbędne do zachowania świątecznej tradycji.
Największe zmiany widoczne są jednak w segmentach dodatkowych: przyprawach korzennych, bakaliach, kakao, a przede wszystkim w dekoracjach i polewach. Jeszcze kilka lat temu traktowane jako niszowe dodatki, dziś przechodzą proces intensywnej premiumizacji i stają się nieodłącznym elementem grudniowych koszyków. Napędzane przez media społecznościowe, modę na estetyczne jedzenie i trend DIY, kategorie te notują dwucyfrowe wzrosty wartościowe rok do roku. To sygnał, że grudzień nie jest już tylko miesiącem wzmożonej konsumpcji tradycyjnych produktów, ale także laboratorium innowacji, w którym kształtują się trendy na cały kolejny rok.
Magdalena Chajzler
Redaktor
1 źródło: NIQ, Panel Handlu Detalicznego, Cała Polska z Dyskontami, sprzedaż wartościowa, wolumenowa w litrach/kg i ilościowa w sztukach, cena za litr/kg, okres: 52 tygodnie kończące się na 26.01.2025 r., kategorie: Ser miękki (gł. Biały), Żółte tłuszcze, Jogurty, Ser twardy (gł. Żółty), Śmietana, Kefir, Desery mleczne, Ser pleśniowy, Napoje roślinne, Słodkie serki homogenizowane, Ser procesowany/topiony, Maślanki, Mieszanki jogurtów i soków, Roślinne jogurty I desery, Mleko.
2 źródło: www.agronomist.pl/srednie-ceny/nabial, dostęp 25.09.2025 r.
3 źródło: Raport „Indeks cen w sklepach detalicznych”, UCE RESEARCH i Uniwersytet WSB Merito, listopad 2024 r.
4 źródło: www.mbfgroup.pl/cukier-w-polsce-i-europie-2025-analiza-cen-produkcji-i-prognoz/, dostęp 25.09.2025 r.
5 źródło: www.topagrar.pl/articles/aktualnosci/ceny-cukru-w-polsce-jakie-stawki-placa-handlowcy-i-przetworcy-2536033, dostęp 25.09.2025 r.
6 źródło: www.contentwriter.pl/worldindex/polska/rolnictwo/ceny-produktow-spozywczych/ceny-maki/, dostęp 25.09.2025 r.
7 źródło: www.businessinsider.com.pl/poradnik-finansowy/indeks-jajeczny-polakow-stac-na-mniej-niz-rok-temu-wykres/zf725kd, dostęp 25.09.2025 r.
8 źródło: www.ssgk.stat.gov.pl/Ceny_towarow_i_uslug_konsumpcyjnych.html, dostęp 25.09.2025 r.
