Do napojów energetycznych zaliczamy zarówno napoje energetyzujące, jak i izotoniczne, i bardzo ważną kwestią jest to, aby umieć odróżniać jedne od drugich. Napoje energetyzujące to napoje pobudzające organizm, dzięki dużej zawartości kofeiny lub tauryny. Dzięki tym składnikom mogą być alternatywą dla kawy. Koncentrację wspomagają poprzez zwiększenie ciśnienia krwi i stymulację ośrodkowego układu nerwowego. Spożywa się je w określonych sytuacjach (zabawa, wysiłek fizyczny lub umysłowy, długie prowadzenie pojazdów, itp.), czyli kiedy potrzebny jest dodatkowy zastrzyk energii. Należy też zauważyć, że napoje energetyzujące nie zapobiegają procesowi utraty płynów i elektrolitów towarzyszącemu aktywności fizycznej.
Energetyki poprawiają koncentrację, dlatego też często spożywane są przez studentów lub kierowców. Warto jednak pamiętać, że nie są one wskazane dla kobiet w ciąży i matek karmiących. Powinny ich unikać także osoby nadwrażliwe na kofeinę i dzieci. Z kolei napoje izotoniczne nie zastępują kawy. Izotoniki zapobiegają odwodnieniu, przemęczeniu mięśni i zaburzeniom równowagi w organizmie spowodowanym utratą elektrolitów przy nawet bardzo intensywnych treningach. Zwiększają wydolność organizmu w trakcie wysiłku oraz dostarczają składników mineralnych i witamin niezbędnych do zachowania równowagi w organizmie.
Kto sięga po „dopalacze”?
W miarę wzrostu rynku rozszerzyła się znacznie grupa konsumentów, sięgających często po napoje energetyczne. Polscy konsumenci chcą korzystać z funkcjonalności omawianych napojów w określonych sytuacjach, takich jak np. zabawa, wysiłek fizyczny lub umysłowy, czy też długie prowadzenie pojazdów. Po napoje energetyczne sięgają najczęściej osoby, które należą do aktywnej części społeczeństwa: młodej, dużo pracującej, ale też bawiącej się. Konsumenci częściej planują zakup określonego napoju, przewidując, że będzie im potrzebny zastrzyk energii.
Dodatkowym czynnikiem wpływającym bardzo korzystnie na wzrost rynku jest coraz większa popularność trendu „health and wellness”. Polscy konsumenci starają się prowadzić coraz bardziej aktywny styl życia, uprawiając sporty, ćwicząc rekreacyjne czy w coraz bardziej popularnych centrach fitness. W związku z tym rozwija się sprzedaż napojów specjalnego przeznaczenia, m.in. napojów sportowych, które służą szybkiemu nawadnianiu organizmu w trakcie wysiłku fizycznego. Produkty te systematycznie wzbogacane są w witaminy, minerały oraz różnego rodzaju wartości odżywcze utrzymujące i wzbogacające wydolność fizyczną oraz psychiczną ludzkiego organizmu.
Dane rynkowe
Rynek napojów energetycznych jest jednym z najlepszych rynków spożywczych. Po wielu zmianach i obniżkach cen w całej kategorii nadal jest wysoko marżowany. Obecnie zdominowany jest przez napoje z klasy economy, a więc przede wszystkim private label (napoje o niskim pozycjonowaniu cenowym). Rośnie znaczenie marek własnych sieci handlowych oraz sieci stacji benzynowych. Rozwija się również klasa premium, natomiast zdecydowanie spada sprzedaż napojów z segmentu mainstream. A więc z jednej strony o sukcesie decyduje niska cena, a z drugiej – siła marki i jej tożsamość. Polacy kupują coraz więcej napojów energetycznych, jednak wartość rynku spada z powodu znaczących promocji cenowych, na które decydują się producenci.
Jak wynika z raportu Nielsena, w okresie luty '11 – styczeń '12 rynek napojów energetycznych i sportowych wart był ponad 852 mln złotych. W ujęciu wartościowym sprzedaż napojów energetyzujących stanowiła 82,5%, natomiast napojów izotonicznych 17,5%. W okresie tym sprzedano 125 mln litrów tego typu napojów, z czego 78,6% stanowiły napoje energetyzujące (spadek o 3,7% w stosunku do roku poprzedniego), a pozostałą część – 21,4% napoje izotoniczne (wzrost o 3,7%). Wzrost sprzedaży w ujęciu wolumenowym wyniósł 10,8% w porównaniu z okresem luty '10 – styczeń '11 kiedy sprzedaż wyniosła 113 mln litrów.
Do najpopularniejszych opakowań napojów energetyzujących zaliczamy przede wszystkim puszki 250 ml, które generują około 75% wartości sprzedaży. Na półkach polskich sklepów znaleźć można jeszcze energetyki w szklanych butelkach 250 ml, butelkach PET 500 ml oraz 1 000 ml, jako opakowanie ekonomiczne, a także tzw. Energy Shot’y o pojemności 60 ml. Napoje izotoniczne sprzedawane są głównie w butelkach 500 ml i w niewielkim stopniu puszkach 250 ml. Należy też zauważyć, że w ostatnim czasie pojawiły się również produkty niespotykane dotąd na polskim rynku – napoje energetyczne w dużych 0,5 litrowych pojemnościach.
Z badania TGI przeprowadzonego przez Instytut MillwardBrown SMG/KRC w okresie od stycznia 2011 do grudnia 2011 roku wynika, że spożywanie napojów energetyzujących/izotonicznych deklaruje 20,3% Polaków w wieku 15-75 lat. Najwięcej, bo aż 27,12% badanych spożywa napoje energetyzujące/izotoniczne 2-3 razy w miesiącu. 25,45% badanych deklaruje spożywanie tego typu produktów przynajmniej raz w miesiącu, 20,40% raz w tygodniu lub częściej, a 17,36% osób pije energetyki 2-3 razy w roku. Najmniejsza grupa badanych osób (9,67%) zadeklarowała spożywanie tego typu napojów raz w roku lub rzadziej. Do najczęściej spożywanych marek napojów energetyzujących/izotonicznych należą Tiger (37,56%), Red Bull (21,27%), Burn (7,80%), Powerade (9,07%), Black (5,06%) oraz XL Energy Drink (3,69%).
Głównymi graczami na rynku od lat pozostają Red Bull, Grupa Maspex Wadowice, Food Care, Coca-Cola, oraz XL Energy Drink.
Napoje energetyczne i izotoniczne weszły na stałe w nasze życie, dlatego rynkowi temu nic nie powinno zabrać energii do dalszego rozwoju. W ciągu najbliższych lat możemy spodziewać się wprowadzania nowych produktów, nowych smaków, systematycznego wzbogacania napojów funkcjonalnych w witaminy, minerały oraz o różnego rodzaju wartości odżywcze utrzymujące i wzbogacające wydolność fizyczną oraz psychiczną ludzkiego organizmu.
Tomasz Zasada
