Oznaczenia informują o sposobie hodowli kur (pierwsza cyfra, od 0 do 3) oraz o tym, z jakiego kraju pochodzą jajka – kod państwa członkowskiego Unii Europejskiej (np. PL – Polska). Kolejne dotyczą zakładu produkcyjnego: kod województwa (dwie cyfry), kod powiatu (dwie cyfry), kod zakresu działalności (dwie cyfry) oraz kod firmy w danym powiecie (dwie cyfry). Najdroższe, ale zarazem najsmaczniejsze i najbardziej wartościowe są jajka oznaczone pierwszą cyfrą 0, pochodzące od kur z chowu ekologicznego. 1 oznacza chów wolno wybiegowy, a 2 chów ściółkowy – kury nośne co prawda całe życie spędzają w zamkniętej hali, ale mają możliwość swobodnego poruszania się po pomieszczeniu wyłożonym słomą, w którym dodatkowo znajdują się grzędy. Najtańszymi, a zarazem najpopularniejszymi jajkami – i najmniej smacznymi – są te z pierwszą cyfrą 3 oznaczającą chów klatkowy. Kury całe życie spędzają w ciasnych klatkach, bez dostępu naturalnego światła i oczywiście bez możliwości swobodnego poruszania się.
Na opakowaniach znajdują się oznaczenia wagowe: XL to jajka bardzo duże: 73 g i więcej, L – duże, od 63 g do 73 g, M – średnie: od 53 g do 63 g oraz S – małe, poniżej 53 g oraz klasy jaj. Klasa A to jajka świeże, charakteryzujące się czystą, nieuszkodzoną skorupką, wysokość komory powietrznej nie może przekraczać 6 mm, białko powinno być przezroczyste i klarowne. Komora powietrzna znajduje się przy zaokrąglonym boku, w miejscu gdzie błony nie są przyklejone. W miarę upływu czasu od zniesienia komora ta powiększa się i dzięki niej określa się świeżość jaja. Klasa dodatkowa A-Ekstra to jajka klasy A nie starsze niż 7 dni od pakowania, wysokość komory powietrznej nie może przekraczać 4 mm. Klasa B – jaja utrwalone lub drugiej klasy, wysokość komory powietrznej nie może przekraczać 9 mm. Klasa C – jajka nie sortowane, dla przemysłu.
Dlaczego warto jeść jajka? Przede wszystkim są bogatym źródłem witamin (m. in. A, E, D, K oraz B2, B9 i B12), składników mineralnych (m.in. fosforu, potasu, wapnia, żelaza, cynku i magnezu, selenu i jodu), kwasu pantotenowego, antyoksydantów oraz choliny niezbędnej do prawidłowego działania mózgu. Zawarta w żółtku luteina ma zbawienny wpływ na wzrok, chroni bowiem gałkę oczną przed szkodliwymi promieniami UVA i UVB oraz zapobiega zwyrodnieniu plamki żółtej. Luteina oraz zeaksantyna obniża poziom ryzyka zachorowania na raka jelita grubego i wystąpienia chorób serca. Jajka są niskokaloryczne, wobec czego powinny być obecne w diecie każdego człowieka, dodatkowo ich białko stabilizuje poziom cukru we krwi.
Jajka można spożywać na wiele sposobów, są składnikiem najróżniejszych potraw, najpopularniejsze to oczywiście kurze, w sklepach powinny być dostępne również przepiórcze, kacze, gęsie, można pokusić się o poszerzenie oferty o strusie jaja. W miejscowości Srebrna, w niewielkim – około 40-to metrowym sklepie spożywczo-przemysłowym dostępne są tylko jajka kurze, ale jak zaznacza Karolina Gerwatowska, ekspedientka z dwuletnim stażem, jeśli tylko klienci zasugerują poszerzenie asortymentu o inne rodzaje jajek – z całą pewnością tak się stanie. Oferta na bieżącą dostosowywana jest do potrzeb konsumentów – głównie okolicznych mieszkańców, ale wśród nich nie brakuje także przejezdnych, bowiem placówka usytuowana jest przy głównej drodze prowadzącej z Płocka do Włocławka.
Sklep funkcjonuje już od 15 lat, jego właścicielka, Iwona Kraska nie zdecydowała się na zrzeszenie w sieci, jak podkreśla pani Karolina – sklep niezależny może z powodzeniem funkcjonować na rynku. Bogaty asortyment jest zdecydowanie atutem placówki – artykuły spożywcze, świeże wędliny, pieczywo, nabiał, chemia – klienci mogą tu kupić nawet produkty OTC. „Jajka cieszą się dużym zainteresowaniem wśród kupujących, kiedyś zupełnie nie zwracali uwagi na oznaczenia, edukacja w tym zakresie niestety jeszcze raczkuje, ale wierzę, że będzie ona coraz większa. Najpierw wiedzę tę muszą posiąść detaliści, sprzedawcy, aby móc ją przekazywać dalej” – zaznacza pani Karolina.
W ofercie są jajka pakowane po 10 i 6 sztuk, dziennie sprzedaje się nawet kilkadziesiąt jajek. Jaki jest najlepszy okres sprzedaży? Oczywiście ten poprzedzający święta Wielkanocne, ale także piątki i soboty. „W weekend klienci mają czas na gotowanie, a jajka obecne są przecież w wielu najróżniejszych potrawach i wypiekach” – dodaje moja rozmówczyni i podkreśla, że osobiście zwraca uwagę na pochodzenie jajek oraz to w jakich warunkach żyją kury nioski oraz czym są karmione. Warto, abyśmy wszyscy zwracali na to uwagę, a Państwa zachęcam do przekazywania wiedzy klientom! Wybierając jajka warto na uwadze mieć nie tylko ich cenę, jakość, ale również dobrostan zwierząt.
Maja Święcka
